Ο «Ακατονόμαστος» του Σάμουελ Μπέκετ στο ΑΝΤΙΘΕΑΤΡΟ ΜΑΡΙΑΣ ΞΕΝΟΥΔΑΚΗ
Το Αντιθέατρο της Μαρίας Ξενουδάκη παρουσιάζει το έργο του Σάμουελ Μπέκετ «Ο Ακατονόμαστος» από την Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2009 στο Αντιθέατρο Μ. Ξενουδάκη (Μοσχονησίων 36, Πλατεία Αμερικής, τηλ: 210-8661.168).
Ο «Ακατονόμαστος» είναι ένα λογοτεχνικό κείμενο από το σπουδαιότερο μέρος της Τριλογίας του Σάμουελ Μπέκετ «Μολλόυ»-«Ο Μαλόν πεθαίνει»-«Ο Ακατονόμαστος».
«Δεν είμαι διανοούμενος», λέει ο Μπέκετ, «είμαι μονάχα μια ευαισθησία. Συνέλαβα τον “Ακατονόμαστο” και τους άλλους, την ημέρα που συνειδητοποίησα την ηλιθιότητα μου…»
Στο έργο του Μπέκετ “Ο Ακατονόμαστος” υπάρχει ο Άνθρωπος. Το ανθρώπινο πλάσμα, απρόσωπα χωρίς τίποτα ν’ αναζητά, χωρίς τίποτα να σημαίνει. Υπάρχει ή δεν υπάρχει, αυτό μόνο. Η παλινδρόμηση και η αμφιβολία του Μπέκετ δεν είναι του Μπέκετ. Η αμφιβολία του υπάρχει όσον αφορά τους άλλους. Αφορά τον συμπαντικό νου, ο οποίος δεν έχει καταφέρει τίποτα, ούτε θα καταφέρει και ούτε πρόκειται να καταφέρει τίποτα. Ο άνθρωπος του Μπέκετ δεν κάθεται και περιμένει στωικά, αλλά είναι αέναα ακίνητος. Αυτός μπορεί να επεμβαίνει, να μπαίνει και να βγαίνει και να αναιρεί αυτά που είπε και έκανε, καταδεικνύοντας ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Είναι αρνητικός, εσκεμμένα πολλές φορές, για να βρει από κει το υλικό για να γράψει, να σκεφτεί και να δημιουργήσει.
Ο «Ακατονόμαστος»:
ένα κείμενο από κάθε άποψη Αναρχικό!
στο ΑΝΤΙΘΕΑΤΡΟ ΜΑΡΙΑΣ ΞΕΝΟΥΔΑΚΗ
«Έχω όλο τον καιρό να τινάξω στον αέρα όλο αυτό το αλαλούμ,
που μια έστω ανάσα του, σου παίρνει το οξυγόνο και σε οδηγεί στην ασφυξία…!»
«Με τα έργα μου πυροβολώ ότι είναι άσχημο και καθιερωμένο απ’ την ανθρωπότητα.
Δε θα με κάνουν ποτέ ένα μικρό γήινο, πνιγμένο στη χλωροφύλλη!
Κολλητά στους τοίχους του σφαγείου ν’ αναπαύομαι…»
ΣΑΜΟΥΕΛ ΜΠΕΚΕΤ
Ο Μπέκετ είναι ένας νους καθαρός, υγιής, με ευαισθησία, αέναα κινούμενος, ακίνητος. Λέει κάπου μέσα στο κείμενο : «Θέλουν να με κάνουν να γίνω αυτός, ο Ακατονόμαστος. Να παίρνω εντολές και αυτόματα να τις εκτελώ, θέλουν να με πείσουν πως υπάρχω με παραλογισμό, τον παραλογισμό του να μην μπορώ! Είμαι φαλακρός, γυμνός, με τα χέρια μου, απλωμένα μια για πάντα στα γόνατα μου, δεν κινδυνεύουν να μπλεχτούν σε καμιά βρωμοδουλειά. Και το πρόσωπο, λέει: «Τρίχες, όλ’ αυτά είναι τρίχες, δεν πιστεύω τίποτα, ούτε πιστεύω στο ξεπλυμένο μάτι που με παρακολουθεί συνέχεια. Ξέρουν να σε κάνουν να υποφέρεις, τους έχουν δείξει, Ο ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥΣ ΕΔΕΙΞΕ!»
Από το Σημείωμα της Μαρίας Ξενουδάκη
Ο “Ακατονόμαστος” είναι ένα κείμενο από κάθε άποψη Αναρχικό! Και γι’ αυτό αποφάσισα να το παρουσιάσω στο Αντιθέατρο, εκτός βέβαια από το δέος που μου προξενεί ο Σ. Μπέκετ. Ο Σάμουελ Μπέκετ καθιέρωσε μια καινούργια μορφή θεάτρου την Αντιτραγωδία. Ο κόσμος θεωρημένος μέσα από το έργο του, μοιάζει ένας Αντί-κόσμος: «Τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα» θα πει ο ίδιος ο Μπέκετ, και τούτο κλείνει όλη την τραγικότητα της αγωνίας του.
Αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη, για γκρέμισμα όλων των αξιών του θεάτρου και κατ’ επέκταση της κοινωνικής επιβολής της εξουσίας πάνω στους πολλούς. ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ εναντίον του τίποτα, για το τίποτα, γεγονός που επισημαίνει και ο Σ. Μπέκετ στα έργα του και ιδιαίτερα στην τριλογία : “Μολλόυ”, “Ο Μαλόν πεθαίνει”, “Ο Ακατονόμαστος”.
Ο Σάμουελ Μπέκετ είναι αναρχικός, το έχει δηλώσει ο ίδιος δημόσια: «Με τα έργα μου πυροβολώ ότι είναι άσχημο και καθιερωμένο απ’ την ανθρωπότητα. Δε θα με κάνουν ποτέ ένα μικρό γήινο, πνιγμένο στη χλωροφύλλη! Κολλητά στους τοίχους του σφαγείου ν’ αναπαύομαι…»
Εκείνο όμως που μ’ έκανε να παρουσιάσω αυτό το λογοτεχνικό κείμενο, είναι ένας Ορισμός, μια τραγική επωδός: «Έχω όλο τον καιρό να τινάξω στον αέρα όλο αυτό το αλαλούμ που μια έστω ανάσα του, σου παίρνει το οξυγόνο και σε οδηγεί στην ασφυξία…!»
Ταυτότητα της παράστασης
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου
Σκηνοθεσία: Μαρία Ξενουδάκη
Β. Σκηνοθέτη: Ειρήνη Τζαβάρα
Σκηνικά/κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος
Μουσική : Γιάννης Πεϊκίδης
Φωτισμοί : Στάθης Αναστασίου
Ηθοποιοί: Μαρία Ξενουδάκη, Μαρίνα Σωκράτη, Ειρήνη Τζαβάρα
Παραστάσεις: Παρασκευή, Σάββατο 9.15 μμ, Κυριακή 8.00 μμ
Εισιτήρια: 20 �, 15 � φοιτητικό, ατέλειες
Διάρκεια: 90΄
Ο Σάμουελ Μπέκετ γεννήθηκε στο Φόξροκ, κοντά στο Δουβλίνο. Το 1923 μπήκε στο κολέγιο Τρίνιτυ του Δουβλίνου. Σπούδασε Γαλλικά και Ιταλικά. Το 1928 στο Παρίσι γνωρίστηκε με τον Τζόυς. Ξαναγύρισε στο Τρίνιτυ, δίδαξε για λίγο, αλλά γρήγορα τα παράτησε, λέγοντας: «Δεν μπορούσα να χωνέψω τον παραλογισμό, να διδάσκω στους άλλους πράγματα που ο ίδιος δεν γνώριζα». Το 1937ξαναγύρισε στο Παρίσι για πάντα. Γνωρίστηκε, κάτω από εξαιρετικές συνθήκες με την Σούζαν, την οποία παντρεύτηκε το 1961.
Στην πενταετία 1946-1950, έγραψε το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο μέρος του έργου του: την Τριλογία «Μολλόυ»-«Ο Μαλόν πεθαίνει»–«Ο Ακατονόμαστος», επίσης το «Περιμένοντας τον Γκοντό» και «Τα κείμενα για το τίποτα».
Το 1969, έλαβε το Βραβείο Νόμπελ και όταν το έμαθε ψιθύρισε: «Τι καταστροφή». Ο Σάμουελ Μπέκετ είναι ο μοναδικός συγγραφέας που καθιέρωσε μια καινούργια μορφή θεάτρου: Την Αντί – τραγωδία. Στα έργα του Μπέκετ αισθανόμαστε εκείνο το μεταφυσικό ρίγος και το γέλιο παγώνει μέσα σε μια παράξενη φρίκη (που είναι το περίγραμμα της ερημιάς και που όλο και πιο πολύ κι όλο πιο απελπισμένα, περισφίγγει τα πρόσωπα του, τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα και τούτο κλείνει όλη την τραγικότητα της αγωνίας του).
Ο Σάμουελ Μπέκετ είναι ο μοναδικός σύγχρονος συγγραφέας που έδωσε με μια εντελώς νέα αισθητική της θεατρικής τέχνης, ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΠΑΡΞΗ, μ’ όλη της την τρομαχτική γυμνότητα, την εγκατάλειψη, την μεταφυσική της αγωνιώδη επίκληση.
Ο Σάμουελ Μπέκετ λέει για την Τέχνη του:
«Μιλάω για μια τέχνη που αποστρέφεται το εφικτό, απόκαμε να κυνηγάει τιποτένια επιτεύγματα, απόκαμε να παριστάνει πως μπορεί, πως είναι ικανή να κάνει λίγο καλύτερα, το ίδιο παμπάλαιο πράγμα, να προχωρήσει λίγο μακρύτερα στον ίδιο βαρετό δρόμο, μια τέχνη που προτιμάει την έκφραση πως δεν υπάρχει τίποτα να εκφράσεις, καμιά επιθυμία να εκφράσεις, μαζί με την υποχρέωση να εκφράσεις».
