“Η Νίκη του Καλλιμάχου” στο μουσείο της Ακρόπολης 2500 χρόνια μετά

Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου “Η Νίκη του Καλλιμάχου” έγιναν το μεσημέρι στο νέο Μουσείο Ακρόπολης, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου και έτσι το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει για πρώτη φορά, συναρμολογημένο το μνημείο ,όπως διασώθηκε από την αρχαιότητα.

Στη μεγάλη σημασία του μνημείου, 2.500 χρόνια μετά από τη Μάχη του Μαραθώνα αναφέρθηκαν τόσο ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος, όσο και ο πρόεδρος του Μουσείου κ. Δ. Παντερμαλής.

“Όλα τώρα κρέμονται πάνω σου”, με αυτά τα λόγια ξεκίνησε την ομιλία του, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Γερουλάνος, αναφερόμενος στον -υποθετικό- διάλογο μεταξύ Μιλτιάδη και Καλλιμάχου, σχετικά ,με το αν οι Έλληνες θα έπαιρναν την απόφαση να αντιμετωπίσουν τον μεγαλύτερο στρατό της εποχής. Έναν στρατό ο οποίος, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός, δεν είχε ούτε διλήμματα ούτε αναστολές, αλλά και καμία διαδικασία να αντιμετωπίσει, καθώς ένας αποφάσιζε και οι υπόλοιποι εκτελούσαν. Περήφανοι θα μπορούσαμε να ήμασταν ακόμα κι αν η ιστορία είχε τελειώσει εκεί”,- δηλαδή στη διαδικασία, με την οποία αποφασίστηκε η μάχη- δήλωσε ο κ. Γερουλάνος, για να καταλήξει ότι “σήμερα δεν αποκαλύπτουμε ένα μνημείο ενός ακόμα στρατηγού, αλλά μια δημοκρατική διαδικασία, που άλλαξε την πορεία της ιστορίας”.

“Οι συντηρητές συναρμολόγησαν το έργο με έναν σύγχρονο τρόπο, χωρίς να συμπληρωθεί τίποτα, ώστε να μπορεί κανείς να το δει όπως ήταν αυθεντικά”, δήλωσε ο κ. Παντερμαλής, ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων, την αξία της ψήφου του Καλλιμάχου, που αν ήταν διαφορετική όλη η μετέπειτα ιστορία θα διέφερε.

Η σημερινή, ήταν μία από τις βασικές εκδηλώσεις του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού για την επέτειο των 2.500 ετών από τη Μάχη του Μαραθώνα.

Οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν με τη διεξαγωγή του 28ου Κλασικού Μαραθωνίου της Αθήνας, στις 31 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή περισσοτέρων από είκοσι χιλιάδων αθλητών από όλο τον κόσμο.

“Η Νίκη του Καλλιμάχου“, ύψους 4,68 μέτρων, βρίσκεται στο τμήμα των αρχαϊκών μνημείων στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Η μεταλλική κατασκευή του κίονα, που συγκρατεί τα διάφορα τμήματα,, είναι τέτοια που επιτρέπει να προστεθούν και άλλα κομμάτια που πιθανόν βρεθούν.

Ιστορία του μνημείου

Ο Καλλίμαχος ήταν από τις Αφίδνες της Αττικής και άρχων πολέμαρχος του 490/89 π.Χ. Ήταν ένας από τους εννιά άρχοντες της Αθήνας και επόπτης του στρατεύματος, χωρίς ο ίδιος να είναι στρατηγός.

Την παραμονή της Μάχης του Μαραθώνα, ο Καλλίμαχος συμμετείχε στο συμβούλιο των δέκα στρατηγών που πραγματοποιήθηκε με σκοπό να παρθεί η απόφαση για το αν οι Έλληνες θα προχωρούσαν σε πόλεμο με τους Πέρσες ή όχι.

Οι πέντε έδωσαν αρνητική ψήφο. Οι υπόλοιποι πέντε συμφώνησαν με την άποψη του Μιλτιάδη να αγωνιστούν στον Μαραθώνα για την ελευθερία της πατρίδας. Ο Καλλίμαχος, που εκλήθη να δώσει λύση, ψήφισε υπέρ της μάχης, μια απόφαση που άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Ο αθηναίος πολέμαρχος, που αγωνίστηκε στην τιμητική πτέρυγα του στρατού, στο δεξιό κέρας, πολέμησε γενναία και τελικά έπεσε στη μάχη.

Οι Αθηναίοι τον απεικόνισαν μαζί με τον Μιλτιάδη ως πρωταγωνιστή στην περίφημη ζωγραφική παράσταση της μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά και τον τίμησαν ως ξεχωριστό παράδειγμα γενναίου στρατιώτη.

Το μνημείο του “Η Νίκη του Καλλιμάχου” τέθηκε σε κεντρική θέση πάνω στο βράχο της Ακρόπολης, όπου παρέμεινε για δέκα χρόνια σχεδόν. Τότε οι Πέρσες, με επικεφαλής τον Ξέρξη, εισέβαλαν στην εγκαταλειμμένη Αττική, λεηλατώντας τα μνημεία της Ακρόπολης. Όταν οι Έλληνες επέστρεψαν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) έθαψαν τα συντρίμμια σε φυσικές κοιλότητες του βράχου ή τα χρησιμοποίησαν ως οικοδομικό υλικό σε οχυρωματικά έργα.

Κομμάτια ενός αγάλματος νίκης βρέθηκαν κοντά στο Ερέχθειο κατά τις ανασκαφές του 1866. Αυτά συνδυάστηκαν αργότερα με τα θραύσματα ενός ιωνικού κίονα όπου σωζόταν αποσπασματικά μια επιγραφή, η οποία ήταν φανερό ότι αναφερόταν στον σπουδαίο πολέμαρχο. Το αφιέρωμα ήταν για τη θεά του βράχου, την Αθηνά, ενώ το άγαλμα ήταν η Νίκη, η θεϊκή αγγελιοφόρος που βιαζόταν να φέρει το μήνυμα για την έκβαση της μάχης.

Από το άγαλμα δεν σώζονται σήμερα το κεφάλι, μικρό τμήμα του βραχίονα και κομμάτι του κορμού. Τόσο τα τμήματα του κίονα όσο και του αγάλματος φέρουν σημάδια από πολύ βαρύ αντικείμενο, γεγονός που δείχνει τη μανία των καταστροφέων.

Ωστόσο το μνημείο παραμένει επιβλητικό. Η Νίκη, σμιλευμένη από παριανό μάρμαρο, απεικονίζεται να σπεύδει με έντονο διασκελισμό προς τα δεξιά του θεατή. Η γρήγορη κίνησή της γίνεται αντιληπτή τόσο από το πολύπτυχο πέρας του ιματιδίου της που ανεμίζει, όσο και από τις ακτινωτές πτυχώσεις του χιτώνα ανάμεσα στα σκέλη.

Οι εννέα τρυπούλες στο λαιμό χρησίμευαν για τη στερέωση ενός κοσμήματος, ενώ τα κυματιστά μαλλιά και το χρώμα στα φτερά κάνουν ενδιαφέρουσα και την πίσω όψη του αγάλματος. Στο χέρι της πιθανώς κρατούσε το κηρύκειο του αγγελιοφόρου.