“Φρούδες ελπίδες οι γονιδιακές θεραπείες” σύμφωνα με κορυφαίο γενετιστή

Μπορεί να έχουν χαροποιήσει πολλούς τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των γονιδιακών θεραπειών, όμως δεν είναι και λίγοι αυτοί που τα αμφισβητούν. Ένας κορυφαίος επιστήμονας, ο καθηγητής γενετικής Στιβ Τζόουνς, ήρθε να συμφωνήσει με τους επικριτές της γονιδιακής θεραπείας τονίζοντας πως η πεποίθηση πως λίγα γονίδια κρατούν το κλειδί για να μας απαλλάξουν μελλοντικά από τον καρκίνο ή το διαβήτη, δεν είναι παρά “τελείως λανθασμένη”.

Γράφοντας στην βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph, επιτέθηκε στις μάταιες ελπίδες που γεννά η γενετική έρευνα ότι θα μπορεί σύντομα να θεραπεύσει μια σωρεία ασθενειών. Κατά τα λεγόμενα του, στις περισσότερες ασθένειες, εκατοντάδες γονίδια (άγνωστα τα περισσότερα) εμπλέκονται σε μια ασθένεια, ενώ πολύ συχνά έχουν μικρότερη επίδραση σε σχέση με άλλους παράγοντες, όπως η διατροφή, το στιλ ζωής και το περιβάλλον ενός ανθρώπου.

Ο Τζόουνς, επικεφαλής του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), είναι ένας από τους “αιρετικούς” επιστήμονες που έχουν αρχίσει να αμφισβητούν ανοιχτά τη -γενναιόδωρα χρηματοδοτούμενη σε όλο τον κόσμο- γενετική έρευνα. “Νομίζαμε ότι όλη αυτή η έρευνα θα άλλαζε τις ζωές μας, αλλά πέσαμε τελείως έξω”, τονίζει και καλεί τους επιστήμονες να ξεφύγουν από την παγίδα που έχουν πέσει, νομίζοντας ότι, χάρη στα γονίδια, θα βρουν θεραπείες για τα πάντα.

Ο επιφανής επιστήμονας καταδίκασε ως “υπερβολικά αισιόδοξη” την έρευνα για τη θεραπευτική χρησιμότητα των γονιδίων και πρόσθεσε ότι, από την “ύβρη” τους, οι επιστήμονες πλέον, αντί να εγκαινιάσουν μια νέα εποχή κατανόησης όπως πίστευαν, έχουν χάσει το μέτρο και ισχυρίζονται αστήρικτα πράγματα για την υποτιθέμενη θεραπευτική αξία μερικών γονιδίων, χωρίς να παραγνωρίζει κάποιες επιμέρους επιτυχίες στον τομέα αυτό.

Μετά την χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος το 2003, υπήρξε μέχρι σήμερα μια πραγματική ερευνητική “έκρηξη” σχετικά με το ποια γονίδια ευθύνονται για ποια ασθένεια και την ανακάλυψη νέων γονιδιακών θεραπειών, με το σκεπτικό ότι μπορούν να εντοπιστούν ένα ή λίγα γονίδια που ευθύνονται για κάθε ξεχωριστή ασθένεια και έτσι να υπάρξει μια στοχευμένη και πιο αποτελεσματική θεραπεία.

Όμως όσο η έρευνα προχωρά, τόσο τα πράγματα γίνονται πιο πολύπλοκα και γίνεται όλο και πιο συνειδητό ότι δεν αρκεί ο εντοπισμός μερικών γονιδίων για μια θεραπεία, αν μη τι άλλο λόγω της επίδρασης των υπολοίπων παραγόντων (διατροφή, περιβάλλον κλπ). Σε μερικές περιπτώσεις οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η γενετική επίδραση δεν ευθύνεται σε ποσοστό πάνω από 10% για την εκδήλωση μιας ασθένειας.

Ο Τζόουνς, αν και γενετιστής ο ίδιος, χαρακτήρισε τη γενετική “μια σειρά επαναστάσεων μειωμένων προσδοκιών, που δεν δείχνει πια πολύ αισιόδοξη” και υπογράμμισε ότι οι επιστήμονες “πρέπει να βγουν από το αδιέξοδο που περιπλανιούνται και να αρχίσουν από την αρχή”. Είπε επίσης ότι τα προσωπικά γενετικά τεστ που γίνονται όλο και περισσότερο της μόδας, καθώς οι άνθρωποι στέλνουν δείγματα του DNA τους για ανάλυση, στην ουσία αποτελούν “πεταμένα λεφτά”. Το να ξέρει κανείς το γενετικό προφίλ του, μπορεί τελικά να του κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Η κριτική του Τζόουνς συνάντησε ποικίλες αντιδράσεις. Ο καθηγητής γενετικής Μάρκους Πέμπρεϊ αρνήθηκε ότι η γενετική έρευνα “αποτελεί χάσιμο χρόνου και χρημάτων”, απλώς, όπως είπε, “δεν είναι η πανάκεια που κάποτε οι επιστήμονες έλπισαν”. Ο καθηγητής κλινικής νευρολογίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Τζορτζ Έμπερς, ειδικός στην μελέτη των γονιδίων, παραδέχτηκε ότι υπάρχει μια απογοήτευση στους επιστήμονες, επειδή ακόμα δεν έχουν κάνει τις σημαντικές ανακαλύψεις που περίμεναν, όμως παρόλα αυτά έχουν γίνει επιμέρους ανακαλύψεις γονιδίων με σημαντική θεραπευτική αξία.

Ιδιαίτερα αιχμηρό ήταν το βρετανικό Wellcome Trust, ένας πάμπλουτος οργανισμός, που χρηματοδοτεί εδώ και χρόνια πολλές γενετικές έρευνες και, μεταξύ άλλων, την χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Το Ίδρυμα (που έχει ετήσιο προϋπολογισμό 600 εκατ. λιρών) εμφανίστηκε αισιόδοξο ότι οι γενετικές έρευνες δίνουν νέα πολύτιμα ευρήματα με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό.

“Μπορεί να χρειαστούν χρόνια – ακόμα και δεκαετίες- μέχρι αυτή η νέα γνώση να μετατραπεί σε νέες θεραπείες, αλλά η έρευνα είναι ουσιώδης για να υπάρξει πρόοδος”, δήλωσε εκπρόσωπός του. “Η γενετική ανάλυση”, πρόσθεσε, “αποδεικνύει συνεχώς ότι αποτελεί το εργαλείο για την ανακάλυψη ενός Έβερεστ της γνώσης, από την οποία όλοι θα ωφεληθούμε στο μέλλον”.

*Τα βιβλία του Τζόουνς “Η γενετική με εικόνες” και πιο πρόσφατα “Η καταγωγή του άνδρα” έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά.

Πηγή:http://www.ert.gr