Δημιουργία εμβρύων με ένα πατέρα και δύο μητέρες

Νέα καινοτομική τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ανοίγει το δρόμο για δημιουργία εμβρύων με ένα πατέρα και δύο μητέρες, κάτι που πρόσφατα πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο. Βρετανοί επιστήμονες με την έρευνά τους, υποστηρίζουν ότι μπορεί να βοηθήσουν γυναίκες με σπάνιες γενετικές διαταραχές να αποκτήσουν υγιή παιδιά. Ωστόσο το θέμα δημιουργεί μεγάλα ηθικά διλήμματα και έντονες αντιδράσεις. Η νέα μέθοδος που υλοποιήθηκε από ερευνητές του πανεπιστημίου του Νιούκαστλ υπό τον καθηγητή Νταγκ Τέρνμπουλ, παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Nature“.

Στόχος της νέας τεχνικής είναι να εμποδίσει κατεστραμμένο μιτοχονδριακό DNA να περάσει από την μητέρα στο έμβρυο. Οι κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δεν επιτρέπεται μέχρι στιγμής να εφαρμόσουν μια ανάλογη τεχνική.

Λύση στο πρόβλημα των γενετικών διαταραχών

Περίπου ένα στα 200 παιδιά γεννιέται κάθε χρόνο με μεταλλάξεις στο μιτοχονδριακό DNA, οι οποίες -σε έναν στους 6.500 ανθρώπους- μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές και συχνά μοιραίες βλάβες, όπως μυική ατροφία, τύφλωση και καρδιοπάθεια. Τα μιτοχόνδρια (τα “ενεργειακά εργοστάσια” των κυττάρων) περιέχουν το δικό τους DNA, που είναι ξεχωριστό από το DNA του πυρήνα και το οποίο περιέχει μόνο 37 γονίδια σε σχέση με τα περίπου 23.000 που περιέχει το πυρηνικό DNA.

Οι Βρετανοί ερευνητές ανέπτυξαν μια μέθοδο για να αντικαθιστούν τα κατεστραμμένα μιτοχόνδρια, στη διάρκεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με άλλα υγιή μιτοχόνδρια από γενετικό υλικό άλλης γυναίκας. Συγκεκριμένα, οι κυτταρικοί πυρήνες από το σπέρμα του πατέρα και το ωάριο της μητέρας, που περιέχουν το γονικό DNA, αφαιρέθηκαν αφήνοντας πίσω τους τα κατεστραμμένα μιτοχόνδρια.

Στη συνέχεια, οι πυρήνες τοποθετήθηκαν σε ένα άλλο υγιές ωάριο από όπου είχε αφαιρεθεί ο πυρήνας, αλλά είχαν διατηρηθεί τα υγιή μιτοχόνδρια. Έτσι, το έμβρυο περιείχε τα γονίδια από τους δύο γονείς του, αλλά και ένα μικρό τμήμα μιτοχονδριακού DNA από το ωάριο της δωρήτριας γυναίκας. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια παραλλαγή της μεθόδου που είχε εφαρμοστεί για τη δημιουργία του πρώτου κλωνοποιημένου προβάτου, της “Ντόλι” στη Σκωτία, το 1996.

“Αυτό που κάνουμε, είναι σαν να αλλάζουμε την μπαταρία σε ένα φορητό υπολογιστή”, δήλωσε ο Τέρνμπουλ. “Η παροχή ενέργειας τώρα δουλεύει μια χαρά, αλλά καμία από τις πληροφορίες στο σκληρό δίσκο δεν έχει αλλάξει. Ένα παιδί που γεννιέται με αυτή την μέθοδο, θα έχει μιτοχόνδρια που λειτουργούν κανονικά, αλλά από κάθε άλλη άποψη θα διαθέτει τις γενετικές πληροφορίες από τον πατέρα και την μητέρα του”.

Ηθικά διλλήματα για εφαρμογή σε ανθρώπους

Η ομάδα του Νιούκαστλ δημιούργησε 80 έμβρυα, που διατηρήθηκαν μέχρι οκτώ μέρες στο εργαστήριο, σύμφωνα με τη βρετανική νομοθεσία, και η όλη διαδικασία βρισκόταν υπό στενή παρακολούθηση από τις αρμόδιες Αρχές. Οι ερευνητές σχεδιάζουν περαιτέρω έρευνες για να ελέγξουν την ασφάλεια και αποδοτικότητα της μεθόδου (το ποσοστό των επιτυχών και υγιών γονιμοποιήσεων). Όπως είπαν, πιστεύουν ότι σε τρία χρόνια η μέθοδος θα μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους εθελοντές και αφού προηγουμένως αλλάξει η βρετανική νομοθεσία.

Ήδη όμως από διάφορες πλευρές εκφράστηκαν ανησυχίες και τονίστηκε η ανάγκη η νέα μέθοδος να εφαρμοστεί υπό καθεστώς αυστηρών ελέγχων και μόνο εφόσον υπάρχει όντως ζήτημα σοβαρής γενετικής ασθένειας για την μητέρα. Όπως επισημάνθηκε, η νέα τεχνική εγείρει σημαντικά ηθικά διλήμματα, ιδίως λόγω της προοπτικής ενός παιδιού με DNA από δύο διαφορετικές μητέρες. Η ομάδα του Νιούκαστλ απάντησε ότι το DNA της δεύτερης γυναίκας δεν θα συνεισφέρει παρά ελάχιστα γονίδια στο DNA του παιδιού.

Πηγή: ΕΡΤ