ANTI ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΥ (Συρία)

Eίχα στο τέλος του χρόνου που πέρασε την ευκαιρία, να επισκεφθώ την Συρία. Θα έλεγα μάλιστα και την εκπλήρωση μίας παλιάς επιθυμίας μου, που πήγαζε από ποικίλες γνωριμίες και προσλαμβάνουσες. Οι ισχυρότερες προέρχονταν πάντα από Σύριους συμφοιτητές και φοιτητές μου και οι λιγότερο ισχυρές από την ιστορία, που από τότε που μας μάθαιναν στο δημοτικό την Παλαιά Διαθήκη

, κάναμε γνωριμία με τοποθεσίες και κομμάτια από την ιστορία αυτής της χώρας, που δένουν όχι μόνο με την ελληνική ιστορία αλλά και με την παγκόσμια, καθώς επι 6.000 χρόνια η χώρα αυτή βρίσκεται στο σταυροδρόμι, επάνω στο οποίο πέρασαν και άφησαν την σφραγίδα τους λαοί, έθνη, ορδές, φυλές και κάθε άλλου είδους κινούμενα ανθρώπινα φύλα.Ο γνωστός με τουριστικά θέματα ασχολούμενος δημοσιογράφος Χ.Μυστιλιάδης έχει γράψει ένα υπέροχο οδοιπορικό για την χώρα αυτή και έτσι ένα δεύτερο δικό μου δεν θα κόμιζε παρά γλαύκα εις Αθήνας. Και με γνώμονα αυτήν την διαπίστωση έστρεψα την προσοχή μου και την κρίση μου σε άλλες πτυχές από την ζωή στην Συρία, το άνοιγμα των οποίων προσπάθησα να πετύχω με την βοήθεια καλού φίλου Σύριου, που με συνόδευσε σε όλη την εκεί διαμονή μου.

Η χώρα έχει σήμερα πληθυσμό από 20.000.000. Από αυτά τα 18.000.000 είναι ισλαμιστές και τα υπόλοιπα 2.000.000 χριστιανοί. Το πρώτο ερώτημα για την ορατή αγαστή συμβίωση επιβεβαιώνεται κατ’αρχάς από την σε όμορες ιδιοκτησίες συνύπαρξη και λειτουργία τζαμιών και χριστιανικών ναών. Στην συνέχεια βέβαια και σε κάθε άλλη έκφανση της καθημερινής ζωής, όπου δεν υπάρχει απολύτως καμία διάκριση στο θρησκευτικό πιστεύω, αλλά και στην ελεύθερη διατήρηση των χριστιανικών αρχών των 2.000.000 στην λαοθάλασσα των 18.000.000. Είναι εξ άλλου γνωστό ότι, το Κοράνι αναγνωρίζει στην Παναγία την Μητέρα του Χριστού, που τον θεωρεί Προφήτη του Χριστιανισμού. Μαρία είναι και μουσουλμανικό όνομα. Μεγαλύτερη δε εντύπωση προκαλεί στο αχανές τζαμί των Ομετιάδων η φύλαξη της κάρας του Ιωάννου του Προδόμου και Βαπτιστή μέσα σε ειδικό ιερό. Και σ’αυτόν πιστεύει το Ισλάμ. Και σ’αυτό συμπροσκυνούμε.

Σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας έχει κανείς την αίσθηση ότι, όσα γνωρίζαμε και γνωρίζουμε για το Ισλάμ γίνεται προσπάθεια να τοποθετηθούν μέσα σε κάποια δυτικά πρότυπα. Η μπούργκα, που κάποτε ήταν υποχρέωση, σήμερα αποτελεί περισσότερο έθιμο και ένα είδος προστασίας από το κακό ή το περίεργο μάτι, αφού κρύβει και κατά κάποιον τρόπο επιτρέπει το παραστράτημα της γυναίκας, που δεν είναι σύζυγος ή μνηστή του συνοδού της. Δεν είναι μόνο η πενία αλλά και ο έρως που «τέχνας κατεργάζεται». Και μάλιστα σε μία χώρα, όπου ο Νόμος την στιγμή αυτή επιτρέπει ακόμα μεχρι 4 συζύγους στον άνδρα. Αλλά δεν λέει βέβαια και πώς θα τις τρέφει και θα τις συντηρεί. Και γι’αυτό και με τα ζόρια τα σπίτια έχουν μία γυναίκα. Και όπως λένε . . . και πολύ τους πέφ-τει. Γιατί, για να ζήσουν αυτοί και αυτές και αν αυτές δεν εργάζονται, θα πρέπει ο άνδρας να κερδίζει τουλάχιστον 350 Ευρώ τον μήνα. Γιατί αυτό είναι και το ανώτερο πληρωτέο μηνιάτικο.
Πρίν από 10 χρόνια αναλογούσε 1 ΙΧ σε 100 κατοίκους. Σήμερα το 1 έγινε 20. Είναι ικανοποιημένοι, αλλά και άριστοι οδηγοί, αφού δεν είδα ΟΥΤΕ ΕΝΑ χτυπημένο αυτοκίνητο, ενώ κατά την οδήγηση δεν τηρούνται ούτε κάν τα στοιχειώδη. Το ανέκδοτο του Γιωρίκα στην γερμανική Autobahn που μπήκε στην αντίθετη λωρίδα, δηλαδή οδηγούσε ανάποδα, στην Συρία το βλέπει κανείς σε κλίμακα 1 προς 1. Και παρ’όλες τις υψηλές ταχύτητες δεν είδα κανέναν να συγκρούεται με τους παραβάτες. ‘Ων παραβατων ούκ έστιν αριθμός.

Τα ίχνη, τις ενδείξεις και τις αποδείξεις των διελεύσεων μέσα από την Συρία λαών και των πολιτισμών τους τα βλέπει κανείς στις απέραντες εκτάσεις, που ανασκάπτονται κάθε χρόνο από Σύριους και ξένους αρχαιολόγους και ιστορικούς. Όποιος αρχαιολόγος ή ιστορικός, σεβόμενος τον εαυτό του και το κύρος του, θέλει να κάνει έρευνα στον τομέα του, δεν μπορεί να μην εργασθεί στον τόπο αυτό. Εξ ού και λέγεται στον επισ τημονικό αυτόν κύκλο ότι, έκαστος εξ ημών των κατοίκων του πλανήτου έχει δύο πατρίδες. Την δική του και την Συρία.

Δεν ξεχνούμε το σταυροδρόμι της Συρίας. Αυτό που βρίσκεται επάνω στον δρόμο του μεταξιού. Αυτό βέβαια ήταν τότε. Σήμερα είναι το σταυροδρόμι των πετρελαιαγωγών και των ναρκωτικών. Και τα δύο φέρουν πλούτο και θάνατο. Στην Συρία ο θάνατος στην περίπτωση των ναρκωτικών είναι δεδομένος. Στα 6 μέτρα λέει ο Νόμος τους και, όπως μας είπαν και μας διαβεβαίωσαν, εφαρμόζεται με συνέπεια ακόμα και για αυτούς, τους . . . όσο ψηλά και αν βρίσκονται. Στην περίπτωση του πετρελαίου και των αγωγών του φέρνει, όπως είδαμε μόλις πριν από μερικές μέρες, και την κρεμάλα στην αγχόνη και στα . . . SMS.

Την Συρία μπορεί άνετα να την χαρακτηρίσει κανείς σαν μία τριτοκοσμική χώρα, που προσπαθεί να βγεί ιδία δυνάμει από αυτόν τον «κλοιό». Η εικόνα είναι ξεκάθαρη, τα ποσοστά όχι. Το μεγάλο ποσοστό που εκτιμώ στο 70 % βρίσκεται στο επίπεδο της δικής χώρας, όταν ζούσαμε στην δε-καετία του 1950, στον προηγούμενο αιώνα. Το μικρό και υπόλοιπο ποσοστό βρίσκεται στο σήμερα των χωρών της δύσης. ‘Ισως να ζούσε καν-είς καθημερινά διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες. Μαθαίνω ότι, τέτοια πράγματα είναι άγνωστα. Και ο λόγος είναι και πάλι τα πετρέλαια. Η Χώρα παράγει την ημέρα 400.000 βαρέλια πετρελαίου, καταναλίσκει για δική της ενέργεια 250.000 και τα υπόλοιπα μόνη της και χωρίς τον ΟΠΕΚ τα πουλάει στην διεθνή αγορά. Τα αυτοκίνητά τους κινούνται με 0,5 Ευρώ το λίτρο των καυσίμων, ενώ η αγροτική και γεωργική τους παραγωγή αρκεί πλέον και για εξαγωγές. Πλησιάζουν στα 180.000.000 ελαιόδενδρα και με τέτοιον αριθμό καλύπτουν τα δικά μας μαζί με της Ισπανίας και της Ιταλίας. Εσπεριδοειδή βρίσκονται παντού και σε αφθονία όπως και το ίδιο και το σιτάρι. Γουρουνίσιο κρέας απαγορεύεται από την θρησκεία. Επιτρέπεται το κοτόπουλο, το μοσχάρι και το αρνί. Με το αρνί η Συρία εφοδιάζει όλες τις αραβικές χώρες.

Θα μπορούσαν να ανεβάσουν στροφές στην παραγωγή; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Τι μπορεί να φταίει για το όχι; Το κλίμα; Μήπως και η θρησκεία; Παρακολουθούσα έναν εμποράκο στην παλιά αγορά της Δαμασκού. Μας σταμάτησε την στιγμή που είμασταν έτοιμοι να κλείσουμε το παζάρι και να πληρώσουμε. Ζήτησε συγγνώμη και μας άφησε στα κρύα του λουτρού. Άφησε το μαγαζί ανοικτό και εξαφανίσθηκε. Μετά το συνειδητοποιήσαμε. Ήταν η ώρα της προσευχής μεταξύ 10 και 11 το πρωϊ. Ώρα όπου στην Δύση οι δραστηριότητες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Και η ώρα της προσευχής επανέρχεται το μεσημέρι και το απόγευμα και το βράδυ. Προσπαθούν λοιπόν με τον δικό τους τρόπο, της ευγένειας και της υπομονής.

Γιατί από τους Σύριους, ή τουλάχιστον από την χώρα και από τον χώρο τους βγήκαν εργαλεία με παγκόσμια ακτινοβολία. Από τα χρόνια της προϊστορίας το αλφάβητο, που βελτίωσαν στην συνέχεια οι Έλληνες, η άλγεβρα με άπειρη και απέραντη εφαρμογή και φυσικά ο αλγόριθμος, χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε το σημερινό λογισμικό. Είναι χαρά να τους βλέπεις, καθώς μας ξεπερνούν σαν ράτσα ένα κεφάλι και, ανάλογα με τις ιστορικές καταβολές, να είναι ξανθοί με γαλανά μάτια, λευκοί ή και μελαμψοί. Τίνων καταβολών και των μιγμάτων τους προϊόντα είναι, δύσκολο είναι να το προσδιορίσει κανείς. Οι ίδιοι αισθάνονται κάτι σαν Έλληνες μακρινοί μας συγγενείς. Και στο «γιατί» απαντούν με το ότι ο Μέγας Αλέξανδρος δεν υπήρξε κατακτητής όπως όλοι, όσοι ήρθαν πρίν και μετά από αυτόν. Το ίδιο και οι Σελευκιδείς, που κράτησαν την αυτοκρατορία τους επι τρείς αιώνες στην Συρία και άφησαν εκεί ότι τότε προσέφερε ο ελληνικός πολιτισμός. Και τέλος το Βυζάντιο, που δεν έκανε επίσης κατακτήσεις στην Συρία. Για εμάς τους Έλληνες η Συρία είναι μία ζεστή αγκαλιά, που μας υποδέχεται σαν επισκέπτες και όχι σαν πελάτες. Το νοιώθουμε παντού και το επιβεβαιώνουν όλες οι καθημερινές μας επαφές με αυτόν τον λαό. Σε απάντηση, όπως μας είπαν και μας έδειξαν, το επίσημο ελληνικό κράτος σπεύδει σε στήριξη και βοήθεια όπως απαιτούν οι εκάστοτε ανάγκες και συνθήκες. Αθόρυβα τελείως αλλά αποτελεσματικά.

Αυτοί είναι σήμερα οι Σύριοι, αγαπητοί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γής. Στην χώρα τους δείχνουν ότι προσπαθούν να απαλλαγούν από τα περιττά τους βάρη. Να δείξουν ότι, μπορούν. Μπορούν να φτιάχνουν πόλεις όπως είναι η Χαλέπα και η Χομ αλλά και η νέα Δαμασκός. Όπου η τελειότητα στην δομική τέχνη και η μοναδική ρυμοτομία κάνουν τις πόλεις αυτές ιδανικά παραδείγματα για μελέτη στα Πολυτεχνεία και για εφαρμογή σε κάθε παλιά πόλη, που αντικαθίσταται από μία καινούργια. Και παρ’όλα τα προβλήματα, που τους δημιουργούν οι γείτονες και παραγείτονες. Γιατί η Συρία δεν μπορεί να αποφύγει το γεγονός ότι, συνορεύει με το ανερχόμενο Ιράν και με τον Λίβανο, όπου το Ισραήλ δοκίμασε ύστερα από αρκετά χρόνια τις δυνάμεις του αλλά και οι Άραβες το ίδιο με μία δύναμη που μέχρι τότε δεν την ήξερε κανείς.

Επικεφαλής της χώρας είναι ένας μορφωμένος άνθρωπος, γυιός του Άσσαντ, που για τους Σύριους υπήρξε στα χρόνια του ο «πατερούλης» της χώρας. Ο πρωτότοκος γυιός, εκπροσωπευτικό δείγμα πολλών νέων της εποχής μας, εγκατέλειψε τα εγκόσμια, εποχούμενος και ανερχόμενος επι δένδρου με ταχύτητα 200 χλμ/ώ. Λένε οι Σύριοι ότι, καλύτερα έτσι, γιατί ο δευτερότοκος του Άσσαντ έκανε ανώτερες σπουδές στην Εσπερία, έρευνα και διατριβές και με δυσκολία εγκατέλειψε αυτήν την σταδιο-δρομία, για να αναλάβει τα ηνία της χώρας του. Εκ φύσεως ήπιος, διεισδυτικός και γνώστης της δυτικής νοοτροπίας καταφέρνει να κρατάει «ίσα βάρκα ίσα νερά» την χώρα του.

Κλείνοντας θα πώ ότι, σε όσα ταξίδια μου μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκαν στην περίοδο των Χριστουγέννων σε διάφορες χώρες, ουδέποτε είχα την ευκαιρία να χαρώ την Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων όπως αυτό έγινε στην Δαμασκό. Ήταν επιθυμία να παρακολουθήσουμε την Λειτουργία αυτή στο Πατριαρχείο της Αντιοχείας με τον Ιγνάτιο τον Πατριάρχη. Υπερήλικας όμως δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει εκείνο το βράδυ παρ’όλο ότι, η Εκκλησία ήταν πλήρης και λόγω αθρόας συρροής των χριστιανών απλησίαστη.

Αφήσαμε λοιπόν την ευθεία οδό, που περπάτησε ο Σαούλ μέχρι την κρύπτη πίσω από το Πατριαρχείο, όπου τον περίμενε και τον φώτησε ο Ανανίας, κάνοντάς τον χριστιανό και έκτοτε Απόστολο Παύλο και κατευθυνθήκαμε στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, τεράστιο κτίσμα και δωρεά ομογενούς μας, όπου με εκατοντάδες πιστούς απολαύσαμε με ευλάβεια και κατάνυξη την Λειτουργία, που δεν γίνεται το πρωϊ αλλά την νύκτα. Ο Χριστιανισμός σε έντονη παρουσία στα νότια της Συρίας. Τα χριστιανικά τμήματα της Δαμασκού είναι στολισμένα το ίδιο έντονα με τα δικά μας. Τα δένδρα και οι φάτνες το ίδιο. Και το πλέον συγκινητικό. Οι Μουσουλμάνοι σε πολλές βιτρίνες, πόρτες και παράθυρα έχουν στήσει και αυτοί το στολισμένο δενδράκι τους.

Το Πατριαρχείο της Αντιοχείας δεν άλλαξε ονομασία. Δεν το θέλουν ούτε και οι Σύριοι, διότι η Αντιόχεια υπήρξε ιστορική περιοχή της Συρίας που με την βοήθεια της Γαλλίας κυριολεκτικά άρπαξαν οι Τούρκοι. Μία περιοχή εκτάσεως 2.500 τετρταγωνικών χιλιομέτρων με κατοίκους Σύριους, ομήρους σήμερα, που ανοίγει σύνορα μόνο μία φορά τον χρόνο για το αντάμωμα των Συρίων συγγενών ακόμα επάνω στην συνοριακή γραμμή Τουρκίας-Συρίας και ούτε βήμα παρα πέρα. Κάτι που και εμείς το έχουμε ζήσει στην Κύπρο, όπου οι γνωστοί παγκόμιοι ταραξίες χάρισαν στους Τούρκους την Βόρεια Κύπρο και είναι πολύ πιθανόν να επιχειρήσουν να τους χαρίσουν και την Θράκη μας.

Πλησιάζοντας τα σύνορα προς την Αντιόχεια αντικρύζουμε μία άλλη Συρία. Είναι στην περιοχή της κοιλάδας των Χριστιανών, όπως ονομάζεται, όπου τα τζαμιά χάνονται μπροστά στο πλήθος των χριστιανικών Ναών και στις ιερές Μονές, που λές και ο Θεός διάλεξε τις θέσεις, όπου οι χριστιανοί τις έχτισαν. Πανένορφες Μονές σε ένα ξεχωριστά όμορφο περιβάλλον. Μονές ζωντανές, που η λειτουργία τους μαζί με τις καμπάνες ακούγονται σαν μουσική σε όλην την κοιλάδα. Η μονή της Αγίας Θέκλας σκαρφαλωμένη στην μία πλαγιά από ένα ατέλειωτο άγριο φαράγγι. Κάτι ανάλογο με την μονή της Παναγίας. Πιο πέρα η μονή του Αγίου Χριστοφόρου και ακόμα πιο πέρα η Μονή του Αγίου Γεωργίου και άπειρες άλλες μονές. Κομμάτια μνήμης, που κράτησαν την χριστιανική πίστη μέσα στον χρόνο άλλοτε σε χαρούμενους και άλλοτε σε χαλεπούς καιρούς. Κομμάτια ιστορίας, που θα περάσουν όπως όσα κομμάτια είδαμε, που έχουν πίσω τους ζωή μέχρι και 6.000 χρόνων. Την Παλμύρα, το πλέον ιστορικό αξιοθαύμαστο κομμάτι μέσα την έρημο, 150 χιλιόμετρα από τα σύνορα με το Ιράκ. Με τον ναό του Βάαλ 205 Χ 210 μ και ύψος 40 μ. Την Απάμεια με την θαυμαστή λεωφόρο με τους αρχαίους στύλους και τα κορινθιακά κιονόκρανα. Την Έλμπα με τις ατέλειωτες ανασκαφές από κάθε μία, από τις οποίες μιλάει μία άλλη χρονική περίοδος και ένας άλλος αρχαίος η προϊστορικός πολιτισμός. Τον ναό του Αγίου Συμεών του Στυλίτη, που πέρασε την ζωή του ασκητής επάνω σε έναν στύλο ύψους 28 μ σε ένα δάπεδο-εξέδρα από 4 μ2. Ενα παλαιό καστρο στη Χαλέπα, δείγμα πολεμικής τέχνης, άμυνας και προστασίας που σώζεται, λές και οι κτήτορες δεν έχουν ακόμα φύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο. Αμφιθέατρα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά μέσα από κάθε αρχαία πόλη, που μπορούν να λείτουργήσουν και σήμερα, όπως συμβαίνει και σε μερικά από αυτά.

Πρόκειται για μία ανεπανάληπτη εμπειρία και συγκίνηση για όσους από εμάς ύστερα από χρόνια, κατά τα οποία είχαν μάθει την Συρία από την Παλιά αλλά και από την Καινή Διαθήκη, την ξαναβρίσκουν, όπως μερικοί ξαναβρίσκουν σήμερα χαμένους συγγενείς από παλιά στην εκπομπή της γνωστής μας κ. Νικολούλη.