Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία…της Καππαδοκίας

Καισαρεία Καππαδοκίας. Σήμερα θα κάνουμε ένα ταξίδι στη γη των θρύλων, στα βάθη της ελληνικής Ανατολής. Ξεκινήσαμε από τη Ρόδο με καταμαράν, πήγαμε απέναντι στη Μαρμαρίδα και συνεχίζοντας, αφού περάσαμε από τα Μούγλα, φθάσαμε στο Ικόνιο. Προορισμός μας από εκεί η Καππαδοκία (Καϊμακλή, Άβανος, Προκόπι, Σινασός, Σέλβε κ.λ.π.).

Οι περισσότεροι πηγαίνουν στην Καππαδοκία αεροπορικώς. Φθάνουν στην Άγκυρα και συνεχίζουν με λεωφορείο κι άλλοι προσγειώνονται στο αεροδρόμιο Kayseri (Καισάρεια), που είναι πιο βολικό. Όμως το καλύτερο δρομολόγιο είναι με λεωφορείο η τρένο γιατί θα απολαύσετε τη διαδρομή. Σαν βάση γι αυτό το ταξίδι μπορείτε να κάνετε το Goreme, το Ugrup στην καρδιά της Καππαδοκίας η την Avano. Το καλοκαίρι όλες οι διαδρομές όπου υπάρχουν αξιοθέατα καλύπτονται από τη δημόσια συγκοινωνία. Μια καλή λύση είναι να νοικιάσετε αυτοκίνητο η βέσπα για να δείτε με την άνεσή σας τα πιο πολλά και να κάνετε στάσεις εύκολα όπου θέλετε. Όποιο τρόπο κι αν διαλέξετε να φοράτε τα πιο άνετα παπούτσια σας και καλό είναι να κρατάτε μαζί σας ένα φακό που θα σας φανεί πολύτιμο εργαλείο στα σπήλαια και τις εκκλησίες.

Το όνομα της Καππαδοκίας είναι αμφίβολης προέλευσης. Κατά τον Αρριανό προέρχεται από τον Ασσύριο βασιλιά Καππαδόξ, ενώ κατά τον Πλίνιο από ένα ομώνυμο αρχαίο ποταμό. Η Καππαδοκία απλώνεται σ ένα εκτεταμένο οροπέδιο με υψόμετρο 1.500μ. στην ανατολική Μικρά Ασία, 300 χλμ.  από την Άγκυρα. Εκτείνεται από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι την οροσειρά του Ταύρου.

Για να προσανατολιστείτε ακόμα καλύτερα φανταστείτε την σαν ένα ανεστραμμένο τρίγωνο οι πλευρές του οποίου ορίζονται από τις πόλεις Ακσαράι στα δυτικά, Καισάρεια στα ανατολικά και Νίγδη στο νότο. Σ αυτό το τρίγωνο τους προϊστορικούς χρόνους τα βουνά Ερτζιγές (ο Αργαίος των αρχαίων, 3917 μέτρα ύψος) και Χασάν (3.268 μ.) βάλθηκαν να συναγωνίζονται σε ηφαιστειακή δραστηριότητα. Οι απανωτές εκρήξεις τους σκέπασαν την περιοχή και έντυσαν το οροπέδιο με λάβα, λάσπη, βασάλτη και ανδεσίτη. Οι διαβρώσεις που υπέστη μετά το ηφαιστειογενές περίβλημα από τους ανέμους και τα νερά δημιούργησαν ένα εξωπραγματικό, φαντασμαγορικό τοπίο.

Την τελική σμίλη σε αυτή την φυσική πανδαισία την έβαλαν άνθρωποι και κυρίως πολλοί ασκητές που ήρθαν στην Καππαδοκία από τον 4^ο μ.Χ. αι. και δημιούργησαν χριστιανικές, μοναστικές κοινότητες. Όλοι ξέρουμε τον Μέγα Βασίλειο από την Καισάρεια, τον Γρηγόριο  Ναζιανζηνό από την Καρβάλη και τον Γρηγόριο Νύσσης από τη Νίγδη, οι οποίοι αναδείχθηκαν σε κυρίαρχες πνευματικές μορφές που ξεπέρασαν την εποχή τους.

Το 1900 Ασσύριοι έμποροι ίδρυσαν αποικία στην περιοχή και από το 1750 π.Χ. μέχρι τον 7^ο π.Χ. αιώνα η Καππαδοκία υπήρξε το κέντρο πολιτισμού των Χιττιτών. Στα μέσα του 6^ου π.Χ. αι. η Καππαδοκία έγινε περσική σατραπεία. Το 334 ελευθερώθηκε από τον Μέγα  Αλέξανδρο και από το 332 έως το 17 μ.Χ. έγινε ανεξάρτητο βασίλειο με σημαντικότερα κέντρα την Κομάνα (Καισάρεια), Βενάσα (Άβανος) και Τιάνα (Κεμερχισάρ). Μετά προσαρτήθηκε στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Οι Καππαδόκες παίδεψαν για αρκετά χρόνια τους Ρωμαίους αλλάζοντας συχνά στρατόπεδο, πότε συμμαχώντας μαζί τους και πότε συνασπιζόμενοι με τους εχθρούς τους. Το 17 μ.Χ. και αφού είχε προηγηθεί μακρά περίοδος πιστής συμμαχίας, ο Τιβέριος ανακήρυξε την Καππαδοκία ρωμαϊκή επαρχία, παραχωρώντας σημαντικά προνόμια στους Καππαδόκες.

Στην αρχή της χριστιανικής εποχής ο Στράβων αναφέρει τη λατρεία του Μα στην Καισάρεια και του Ουράνιου Δία στην Άβανο. Όπως είναι γνωστό από τον Ξενοφώντα τουλάχιστον από το 401 π.Χ. υπήρχαν στην Καππαδοκία τρωγλοδυτικές κατοικίες.

Ένας από τους διάσημους εισβολείς της Καππαδοκίας ήταν ο πάμπλουτος βασιλέας των Λύδιων  Κροίσος, ο οποίος λίγο πριν τον εκτελέσουν στην πυρά οι δήμιοι του Πέρση βασιλιά Κύρου ανέκραξε το όνομα του Σόλωνα, ενθυμούμενος τη ρήση του Αθηναίου σοφού «μηδένα προ του τέλους μακάριζε». Συγκινημένος από τα γεγονότα αυτά ο Απόλλων έστειλε μια καταρρακτώδη βροχή που γλίτωσε από τις φλόγες τον Κροίσο και οι Πέρσες εντυπωσιασμένοι από την παρέμβαση του ξένου Θεού άφησαν ελεύθερο τον Κροίσο και τον τίμησαν δεόντως.

Όταν ήρθε η σειρά των Βυζαντινών προσάρτησαν τα εδάφη της αυτοκρατορίας στην Καππαδοκία και τη διατήρησαν μέχρι τον 11^ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία η περιοχή γνώρισε σπουδαία θεολογική άνθηση. Κατά τη διάρκεια των αιώνων εκατοντάδες είναι οι εκκλησίες που λαξεύτηκαν μέσα στο μαλακό πέτρωμα του οροπεδίου. Το κλίμα της Καππαδοκίας είναι ξηρό και ο λαξευμένος βράχος δεν διαβρώνεται, ούτε φθείρεται από την υγρασία. Οι Καππαδόκες λαϊκοί και μοναχοί χρησιμοποίησαν την τεχνική του λαξεύματος σε εποχές λεηλασιών, συγκρούσεων και τρομερής ανασφάλειας. Είχαν έτσι έναν τρόπο εύκολο και ανέξοδο, ενώ συγχρόνως υπήρχε η δυνατότητα να κρύψουν την εκκλησία καμουφλάροντας την είσοδό της με μια μεγάλη πέτρα.

Οι «Γκρίζοι Λύκοι»

Διανύσαμε  γύρω στα 900 χλμ. για να φθάσουμε στην κεντρική Τουρκία, εκεί όπου στο βουνίσιο αέρα πλανώνται ιστορίες για Καππαδόκες μοναχούς και οι παράξενοι σχηματισμοί των θεόρατων βράχων κρύβουν μέσα τους βυζαντινές εκκλησίες και κελιά μοναστηριών. Ήταν ένα ταξίδι περιπλάνηση στο χρόνο με εικόνες δόξας και άρωμα γνώσης γιατί βρεθήκαμε στο σταυροδρόμι διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών. Mέχρι τον 11ο αιώνα, ήταν ο κυματοθραύστης του Bυζαντίου στις ορδές των αντιπάλων. Eδώ έζησαν κάποτε θρυλικές μορφές όπως ο περίφημος Bασίλειος ο Διγενής, «ο Kαππαδόξ Aκρίτης».

Η διαδρομή από τη Μαρμαρίδα προς το εσωτερικό της Τουρκίας ήταν κουραστική, αλλά για τα ενδιαφέροντα που είδαμε άξιζε τον κόπο. Τα 100 πρώτα χιλιόμετρα ήταν η εισαγωγή σ έναν καινούργιο κόσμο. Καρυδιές. αχλαδιές, βατόμουρα, βερικοκιές ολόγυρα στα κλαδιά των δέντρων και η μυρωδιά των φρούτων πλημμυρίζει την ατμόσφαιρα. Είχαμε σκοπό να διανυκτερεύσουμε στο Ικόνιο. Μια συγκέντρωση ακραίων ισλαμιστών εκεί και η παρουσία των «Γκρίζων Λύκων» άλλαξε τα σχέδιά μας. Η πιο κοντινή πόλη είναι το Iλζίν. Την ώρα που φθάναμε στο συμπαθητικό “Grand Ipek Pallas” οι αγρότες γύριζαν από τα χωράφια και ο δρόμος γέμιζε από πολύχρωμα σαλβάρια, αργοκίνητα τρακτέρ και ξύλινα κάρα φορτωμένα φρεσκοκομμένο χορτάρι που τα έσερναν κουρασμένα άλογα. Φτωχή και αγροτική η περιοχή,  είναι φημισμένη για τα θερμά λουτρά της (τζακούσι, σάουνα) . Είναι δημοτικά και έχουν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Κάναμε δωρεάν υδρομασάζ και διαπιστώσαμε ότι είναι από τα πιο αυθεντικά που υπάρχουν.

Η πόλη της στέπας

Την άλλη μέρα πρωί βρεθήκαμε στο Ικόνιο. Θεωρείται η πόλη της στέπας, αλλά και ιερή πόλη επειδή υπήρξε φάρος του σουφισμού δηλαδή του μυστικιστικού ασκητισμού του Ισλάμ, κυρίως χάρη στο μυστικιστή ποιητή Μεβλανά Τζελαλεντίν Ρουμί (1207-1273), τον ιδρυτή του τάγματος των Μεβλεβί , γνωστότερο και ως τάγμα των Περιστρεφόμενων Δερβίσηδων, λόγω του περιστροφικού χορού τους, του σαμά. Ο Ρουμί εγκαταστάθηκε εκεί το 1225 όταν ο πατέρας του Μπαχεντίν Βαλάντ, καταγόμενος από το Balkh του Αφγανιστάν, ξέφυγε από μογγολική επιδρομή και ίδρυσε το πρώτο τάγμα που εξαπλώθηκε σε όλη την Ανατολία, τη Συρία και κυρίως την Αίγυπτο.

Πανάρχαια  η καταγωγή της πόλης. Ανασκαφές αποκάλυψαν ερείπια της χαλκολιθικής εποχής από την 3^η προχριστιανική χιλιετία. Επίσης το Ικόνιο υπήρξε η πρωτεύουσα του σελτζουκικού σουλτανάτου του Ρουμ, του ισχυρότερου σουλτανάτου της Ανατολίας κατά τον Μεσαίωνα. Στα μέσα της 2^ης και ως το 1200 η περιοχή υπαγόταν στο βασίλειο των Χεταίων. Με την πτώση τους εγκαταστάθηκαν οι Φρύγες και σύμφωνα με την παράδοση η πόλη ήταν η πρώτη που κτίσθηκε μετά από κατακλυσμό που κατέστρεψε την ανθρωπότητα.

Η φρυγική πόλη καταστράφηκε τον 7^ο π.Χ. αι., αργότερα βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Λυδώ ν και στα μέσα του 6^ου αι. υπό την δικαιοδοσία των Περσών. Το Ικόνιο κατέλαβε ο Μ. Αλέξανδρος το 333 π.Χ. και μετά το θάνατό του έγινε κτήση του Λυσίμαχου. Στην ταραγμένη περίοδο που ακολούθησε η πόλη διοικούνταν από Σελευκίδες βασιλείς, τους βασιλείς της Περγάμου και το 133 π.Χ. κληροδοτήθηκε στους Ρωμαίους. Εκείνη την περίοδο προς τιμήν του Κλαύδιου ονομάστηκε Κλαυδικόνιο και αργότερα λόγω Αδριανού Colonia Aelia Hadriana (Augusta Iconiesium).

Επίσης είναι ο τόπος όπου δίδαξαν οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβα ς το 47, 50 και 53 κατά τη διάρκεια των περιοδειών τους στη Μικρά Ασία. Τα βυζαντινά χρόνια έγινε επισκοπική έδρα.  Καταστράφηκε από τους Άραβες τον 7^ο, 8^ο και 9^ο αι. Λεηλατήθηκε από τους Σελτζούκους Τούρκους το 1069, αλλά οριστικά κυριεύτηκε το 1087 από τον Πέρση ιστορικό Μοστουφί Καζβινί. Στα τέλη του 11^ου αι. ήταν η πρωτεύουσα του Σελτζουκικού σουλτανάτου Ρουμ. Για μικρό διάστημα η πόλη καταλήφθηκε και από τους Σταυροφόρους, όταν πήγαιναν προς τους Αγίους Τόπους.

Το Ικόνιο και η επαρχία του προσαρτήθηκαν οριστικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1466 από τον Μωάμεθ τον Πορθητή. Έκτοτε διοικούνταν από πρίγκιπες που διορίζονταν από τον σουλτάνο. Το 1832 η πόλη κατελήφθη για λίγο από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ πασά, γιου του Μεχμέτ Αλή, αλλά ο Αιγύπτιος κατακτητής πιεζόμενος από πολλές ευρωπαϊκές δυνάμεις αναγκάστηκε να αποχωρήσει.

Προτείνουμε αν έχετε χρόνο να πάτε από εδώ και στο Sille, 10 χλμ. από το δρόμο του Afyon. Δεξιά στα 2,5 χλμ. υπάρχει παλιά βυζαντινή εκκλησία σε καλή κατάσταση και πολλές λαξευτές εκκλησίες (μερικές έχουν νωπογραφίες). Οι μνήμες της βυζαντινής εποχής ολοζώντανες μπροστά μας.

Ο τουρίστας πρέπει να δει στο Ικόνιο τα σελτζουκικά μνημεία, το αρχαιολογικό μουσείο και το μοναστήρι του Μεβλανά. Στην περιοχή γύρω από το μουσείο απλώνεται η παλιά πόλη με τα δαιδαλώδη δρομάκια της αγοράς. Μυρωδιές μπαχαρικών, χαλιά με έντονα χρώματα και εντυπωσιακά σχέδια και μαγαζιά με μουσικά όργανα φτιάχνουν ατμόσφαιρα έντονη και γοητευτική.  Η βαθιά θρησκευτικότητα των ντόπιων είναι έντονη στους δρόμους. Σπάνια βλέπεις γυναίκα με ακάλυπτο κεφάλι, ενώ οι ηλικιωμένοι έχουν χαρακτηριστική άσπρη γενειάδα και ολόλευκα ρούχα.

Στο τζαμί Aleadin Camil στην αίθουσα προσευχής εντυπωσιακοί είναι οι  42 κίονες με ρωμαϊκά η βυζαντινά κιονόκρανα. Ο μινιμπάρ από σκαλιστό ξύλο με αραβουργήματα είναι αληθινό αριστούργημα. Επίσης να δείτε το Buyuk Karatay Medresesi με τη θαυμάσια μαρμάρινη και πλούσια διακοσμημένη πύλη του παλιού μεντρεσέ του 1251. Στο αρχαιολογικό μουσείο εκτίθενται αρχαιότητες από το ελληνικό και ρωμαϊκό παρελθόν, όπως οι δώδεκα άθλοι του Ηρακλή.

Το μουσείο ισλαμικής τέχνης ήταν παλιά μια μονή του τάγματος των δερβίσηδων. Σ αυτό το χώρο το 1244 είχε τραγική κατάληξη η φιλία μ έναν δερβίση με το όνομα «Ο ήλιος του Ταμπρίζ», ο οποίος δολοφονήθηκε από μαθητές του Μεβλανά οι οποίοι ζήλευαν για τη μυστικιστική επαφή του με τον δάσκαλό τους. Στην πόρτα του κελιού του χαμένου φίλου ο Μεβλανά Τζελαλεντίν Ρουμί έγραψε τους στίχους:

Ήμουν χιόνι στις ακτίνες σου έλιωσα ομίχλη του πνεύματος ανέρχομαι προς τον ήλιο.

Στο μοναστήρι του Μελβανά υπάρχουν κενοτάφια καλυμμένα με μπροκάρ, όπου αναπαύονται πολλά μέλη της οικογένειας  του Μελβανά και πολλοί μαθητές του. Επίσης υπάρχουν πολλά καλλιγραφικά έργα σελτζουκικής εποχής και μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν οι μαθητές του ποιητή για να συνοδεύουν τους δερβίσηδες στο χορό τους, όπως  χεμενζτέ (μικρό βιολί με χορδές), κεμάν (βιολί), χαλιλέ (μικρά κύμβαλα), ντερέ (μακρύ τύμπανο με επικρουστικούς δίσκους), κουντούμ (τύμπανο που χτυπούν με μπαγκέτες), ρεμπάμπ (είδος κιθάρας) και τέλος την περίφημη φλογέρα που ύμνησε ο ποιητής. Τα κελιά της παλιάς μονής στεγάζουν το μουσείο Ταπήτων και Υφαντουργίας. Το πιο παλιό χαλί, υφασμένο με την τεχνική του κιλιμιού, είναι σελτζουκικής εποχής (13^ος αι.). Πριν φύγετε προσέξτε ιδιαίτερα τις τέσσερις κρυστάλλινες λάμπες για τζαμί. Είναι αιγυπτιακές (εποχής Μαμελούκων, 14^ος αι.).

Πνευματικό ορατόριο

Ο Μεβλανά άφησε πλούσιο ποιητικό έργο γεμάτο πάθος και λυρισμό. Το σημαντικότερο έργο του μια ισλαμική Θεία Κωμωδία είναι το Mathnawi” (στα τουρκικά Mesnevi), ένα ποίημα έξη τόμων και κάπου 25.000 στίχων γραμμένων στην μητρική του γλώσσα την περσική.

Είναι αδιανόητο να φθάσετε στα βάθη της Ανατολίας και να μη παρακολουθήσετε τους κυκλικούς χορούς των Δερβίσηδων, που παλιά ολοκλήρωναν τη δοκιμασία τους εκπαιδευόμενοι χίλιες και μια μέρες.  Είναι μια λειτουργία για να δώσει την έκσταση και να ιεροποιήσει το καθετί. Το λευκό ένδυμα των Δερβίσηδων είναι χρώμα του πένθους, ο μαύρος φαρδύς μανδύας συμβολίζει τον τάφο, το κάλυμμα της κεφαλής την ταφόπετρα, ο σείχ που ξεχωρίζει από τη μαύρη ταινία στο τουρμπάνι είναι ο πόλος, σημείο συνάντησης του φθαρτού και του αιώνιου.

Η τελετή αρχίζει μ ένα επίσημο και αργό άσμα, βασισμένο σε μια μελωδία του 17^ου αι. που δοξάζει τον Προφήτη. Η φλογέρα εναλλασσόμενη με τύμπανα εκφράζει τη θλίψη του χωρισμού. Τότε εμφανίζονται οι δερβίσηδες και κάνουν τρεις γύρους που συμβολίζουν τις προσεγγίσεις του θεού από τον θρησκευτικό νόμο: τη σκέψη, την αλήθεια και την ένωση. Μετά οι χορευτές πετούν το μαύρο μανδύα τους, δείγμα πνευματικής ανάτασης και αρχίζουν τον κυκλικό χορό τους. Το δεξί τους χέρι είναι υψωμένο προς τον Ουρανό για να δεχτούν τη Θεία Χάρη, την οποία σκορπούν στη γη με το αριστερό τους χέρι στραμμένο στο έδαφος, γυρίζοντας γύρω από την αίθουσα, εκτός από τον σείχ, τον πόλο, ο οποίος γυρίζει γύρω από τον εαυτό του. Όπως γυρίζουν οι χορευτές σχηματίζουν δυο τόξα. Το ένα συμβολίζει τη συγκέντρωση των ψυχών στην ύλη και το άλλο την άνοδο των ψυχών προς το Θεό.  Όταν ο σείχ μπει στο χορό η κίνησή του σε δυο χρόνους διαγράφει  το συντομότερο δρόμο προς το κέντρο του κύκλου και συμβολίζει την ενότητα προς το Θεό, που γίνεται όταν αυτός που παίζει τη φλογέρα αρχίζει να αυτοσχεδιάζει. Ο χορός τελειώνει όταν ο σείχ επιστρέψει στη θέση του. Η τελετή ολοκληρώνεται με ψαλμωδίες από το Κοράνι.

Ο διάσημος αμερικανός σκηνοθέτης Ρόμπερτ Γουίλσον μιλώντας στο «ΒΗΜΑ» (20-05-2007) για την ονειρική πλευρά της φιλοσοφίας των Δερβίσηδων, δήλωσε: Η ιεροτελεστία του στροβιλιζόμενου δερβίση, αν και σήμερα έχει μεταβληθεί σε φολκλορικό σχεδόν θέαμα, στην παράσταση ανακτά τη χαμένη θρησκευτική και φιλοσοφική υπόστασή της. Ουσιαστικά, σύμφωνα με τον Γουίλσον, «ο χορός, ο Σέμα, αντιπροσωπεύει ένα μυστικιστικό ταξίδι στην πνευματική ανάταση του ανθρώπου μέσω της σκέψης και της αγάπης. Αναζητώντας την αλήθεια, αποστρέφεται το εγώ του, ανακαλύπτει την αλήθεια και φτάνει στο “Τέλειο”. Στη συνέχεια επιστρέφει από το πνευματικό ταξίδι ως ένας άνθρωπος ο οποίος έχει αγγίξει την ωριμότητα και μια ανώτερη τελειότητα».

Στις όχθες του Κόκκινου Ποταμού

Την επόμενη μέρα αφήνοντας πίσω μας τις κοιλάδες με τις λαξευτές εκκλησίες φθάσαμε στην   Ά β α ν ο. Είναι η παλιά ρωμαϊκή πόλη Venasa, βρίσκεται βόρεια του Goreme, στις όχθες του Κόκκινου ποταμού (Kizilirmak), που δεν είναι άλλος από τον Άλυ των αρχαίων. Το μικρό χωριό (15.900 κάτοικοι) είναι χτισμένο σε υψόμετρο 910 μ. Σήμερα είναι το χωριό των αγγειοπλαστών και των υφαντουργών. Τα κεραμικά της Αβάνου είναι από τα πιο φημισμένα της Τουρκίας και ο τροχός του κεραμίστα είναι εφεύρεση της Ανατολίας από την 3η προχριστιανική χιλιετία. Είναι ίσως το μόνο χωριό της Τουρκίας που αντί τον Ατατούρκ στην κεντρική του πλατεία έχει το άγαλμα του ανώνυμου κεραμοποιού με τους μαθητές του.

Το σπουδαιότερο μνημείο είναι ο τύμβος του Τετς που έχει ύψος 30 μ. και περιφέρεια 350 μ. Από τον Στράβωνα η Άβανος ήταν ξακουστή για ένα ναό του Δία και ίσως το μνημείο να ήταν αφιερωμένο στον προστάτη της πόλης που ήταν ο Ουράνιος Δίας. Επειδή εδώ η ζωή έχει τους δικούς της ήσυχους ρυθμούς πολλοί ακόμα κι αν δεν μένουν πηγαίνουν στην Άβανο για φαγητό, για βόλτα η για τσάϊ.

Από το Akhal Teke  μπορείτε να νοικιάσετε άλογα και να κάνετε μια ημερήσια εκδρομή στο Κίτρινο Καραβάν σεράι (Sarihan) 6 χλμ., στην Κοιλάδα των Ρόδων (Gulludere Vadisi) και σε άλλα κοντινά αξιοθέατα. 22 χλμ. βόρεια υπάρχει η υπόγεια πόλη του Ozkonak, όπου θα αποφύγετε τον συνωστισμό του Kaymakli και του Derinkuyu. Μια άλλη πρόταση είναι το κοντινό χωριό Bayramhacilar όπου υπάρχουν θερμές πηγές σε πισίνες.

Aν διανυκτερεύσετε στην Άβανο υπάρχουν φθηνά ενοικιαζόμενα δωμάτια σκαμμένα σε πέτρινους βράχους, κάποια από αυτά έχουν υπέροχη θέα και άλλα διαθέτουν μέχρι και τζακούσι. Το φαγητό είναι καλό, αλλά ξεχωρίζουν οι τοπικές σπεσιαλιτέ που θα σας ξετρελάνουν με τη νοστιμιά τους. Δοκιμάστε να φάτε Gozleme, μια πίτα με πατάτα και τυρί και μενεμέν, είναι η τουρκική εκδοχή της στραπατσάδας.

Πολύ κοντά στον Άβανο βρίσκεται το χωριό Τσαβούσιν (Cavousin). Εδώ εκτός από τα σπίτια μέσα στους βράχους μπορείτε να δείτε την εκκλησία του Ιωάννη του Βαπτιστή που βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου και έχει διαστάσεις καθεδρικού ναού. Είναι μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες της Καππαδοκίας. Σχεδόν πάνω στον κεντρικό δρόμο υπάρχει και η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη. Για να μπείτε στην εκκλησία θα πρέπει να ανεβείτε μια απότομη σιδερένια σκάλα, αλλά αξίζει τον κόπο γιατί οι νωπογραφίες της είναι σπουδαίες. Αυτό το ταπεινό χωριό είναι κομβικό σημείο της Καππαδοκίας αποτελεί αφετηρία πολλών γραφικών διαδρομών στην περίφημη Κοιλάδα των Ρόδων (Gulludere Vadisi) και στο Κόκκινο Φαράγγι (Kizilcukur). Πηγαίνοντας  6,5 χλμ πιο μακριά θα φθάσετε στο παρατηρητήριο Zindanonou.

Προσκύνημα στο παρελθόν

Την επομένη το πρωί φύγαμε για το Mustafapasa, την ελληνική Σινασό. Στην πλατεία, δίπλα στα καφενεία κάτω από τη σκιά των δέντρων βρίσκεται μια πέτρινη εκκλησία, που ευτυχώς δεν έχει γίνει ακόμα τζαμί. Επισκευάζεται από το 1996. Περπατώντας στο χωριό είδαμε πολλά αρχοντικά σπίτια τα περισσότερα μισοερειπωμένα. Το ελληνιστικό παρελθόν της πόλης είναι διάχυτο παντού και μάλιστα είδαμε μερικές επιγραφές στις προσόψεις των σπιτιών γραμμένες στα ελληνικά. Το 1924 ζούσαν 800 Έλληνες και 1.000 Τούρκοι.

Ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (ανεγέρθηκε το 1729 και αποκαταστάθηκε το 1850) και το σχολείο που θεμελιώθηκε την 1^η Μαίου του 1900 μαρτυρούν τη ευμάρεια που επικρατούσε.  Λίγο έξω από εδώ σώζονται αρκετές λαξευτές εκκλησίες (όπως του Αγίου Βασιλείου του 12^ου αι. και του Αγίου Νικολάου) με τοιχογραφίες από την εποχή της εικονομαχίας.

Φεύγουμε από εδώ με την ικανοποίηση ότι πραγματοποιήσαμε ένα προσκύνημα στο ελληνικό παρελθόν. Στη Σινασό υπάρχει ένα παλιό ρωμέικο σπίτι το Old Greeke House, το ωραιότερο κατάλυμα του χωριού, που προσφέρει κι απίθανο μπακλαβά καθώς επίσης και το μικρό ξενοδοχείο Lamia, ιδιοκτησία μιας παλιάς Κωνσταντινουπολίτισσας (τηλ. +90353 5306). Οκτώ λεωφορεία την ημέρα συνδέουν το Ugrup με το Mustafapasa. Αν έρθετε από το Ugrup, στο 2ο χλμ.  να σταματήσετε στη Pancarlik Kilisesi, εκκλησία του 11ου αι. χτισμένη  μέσα σ ένα ηφαιστειογενή κρατήρα με υπέροχες νωπογραφίες αγίων.

6 χλμ. από τη Σινασό, το Ugrup. Προκόπι στα ελληνικά, χτισμένο μέσα σε μια στενή κοιλάδα. Είναι ο τόπος όπου αγίασε ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος. Μπορείτε να δείτε από κοντά τον τόπο της αιχμαλωσίας του και το σταύλο όπου  περιποιόταν τα ζώα του αφέντη του και αγρυπνούσε προσευχόμενος. Το αυτοκίνητο σταματάει χαμηλά.

Θα ανεβείτε με τα πόδια στο παλαιό Προκόπι πού ήταν χτισμένο στην δυτική πλευρά ενός πελώριου ψαμμητικού βράχου. Τα σπίτια είναι όλα έρημα, πεσμένα. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου δεν θυμίζει ότι κάποτε ήταν ναός. Μόνο η αψίδα του υπάρχει. Εδώ τοποθέτησαν το τίμιο λείψανο του Αγίου και τρία χρόνια μετά το θάνατό του (1730) το βρήκαν ακέραιο και άφθαρτο. Λίγο πιο πάνω και αριστερά είναι το αρχοντικό του αγά, του οποίου ο άγιος ήταν σκλάβος. Μετά το 1924 το κράτος μετέφερε τους κατοίκους χαμηλότερα σ’ ένα άλλο συνοικισμό.

Το Προκόπι, είναι μια πόλη που προτιμούν πολλοί ως τόπο διαμονής πηγαίνοντας για την Καππαδοκία. Σήμερα έχει 13.500 κατοίκους. Το 1924 είχε 2.500 τουρκόφωνους Έλληνες και 10.00 Τούρκους. Έχει λίγα αξιοθέατα, όμως στα περίχωρα υπάρχουν ενδιαφέροντα τοπία, μνημεία, χριστιανικές εκκλησίες και μοναστήρια. Για τη διαμονή σας υπάρχουν όλων των ειδών τα καταλύματα. Για το φαγητό σας προτείνουμε το εστιατόριο Αχρά, που στεγάζεται σε παλιό ελληνικό σπίτι, το Cappadokya, το Han Ciragan πρώτο στους μεζέδες και το Yaprak φημισμένο για την ποικιλία κεμπάπ.

Η Καρβάλη των πλούσιων Ελλήνων

Γύρω από το Aksaray, που είναι μια μοντέρνα πόλη με 101.000 κατοίκους, θα δείτε μερικά παράξενα σπίτια χτισμένα κυριολεκτικά μέσα στους βράχους και ένα καλοδιατηρημένο και εντυπωσιακό καραβάν σεράι, το Agzikara Hani. Ο δρόμος που συνδέει το Άκσαραϊ με το Νεβσεχίρ είναι μια από τις αρχαιότερες εμπορικές διαδρομές στον κόσμο, γνωστή ως Uzun Yol (Μακριά οδός) και συνέδεε την Κόνια, πρωτεύουσα του Σελτζουκικού Σουλτανάτου του Rum με τις άλλες μεγάλες πόλεις της περιοχής και κατέληγε στην Περσία. Στο Άκσαραϊ στην αυλή του Μουσείου υπάρχει η ταφόπετρα του Αγίου Μάμα, του πολιούχου αγίου της Καισάρειας, που διασώθηκε από τη Μαμασό πριν αυτή βυθιστεί από ένα φράγμα. Απέχει από την Άγκυρα 230 χλμ., από το Νεβσεχίρ 65 και από την Κόνια 140 χλμ.

45 χλμ. από το Άκσαραϊ είναι η Κοιλάδα Ihlara (στα ελληνικά Περίστρεμμα), όπου υπάρχουν δεκάδες ζωγραφισμένες εκκλησίες με εντυπωσιακά χρώματα σκαμμένες στους βράχους. Δείτε την Ευωδιαστή Εκκλησία (Kolar Kilise), την Εκκλησία του Φιδιού (Yilanli Kilise) που πήρε το όνομά της από τη νωπογραφία με το τρικέφαλο φίδι που κρατά έναν αμαρτωλό σε κάθε στόμα του, την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (Kirk Dam Alti Kilise), τη Σιταποθήκη του Bahattin (Bahattin’s Samanligi Kilise), την Εκκλησία με τις Κολώνες (Direkli Kilise) και την Εκκλησία του Υακίνθου (Sumbullu Kilise).

Απέναντι από τον τάφο του Αλή  Πασά βρίσκεται το μοναστήρι Selime που αξίζει τον κόπο να  επισκεφθείτε. Αν σας πουν ότι εδώ γυρίστηκαν σκηνές από την ταινία «Ο πόλεμος των άστρων» μη δώσετε βάση- είναι διαφημιστικό κόλπο. Πολύ κοντά είναι και οι θερμές πηγές Ziga με θερμοκρασία 50 β. Κελσίου. Για να διασχίσετε την κοιλάδα θα χρειαστείτε μια ολόκληρη μέρα, αλλά η διαδρομή στο υπέροχο φαράγγι δίπλα στον ποταμό Melendiz Suyu θα είναι μια από τις καλύτερες αναμνήσεις του ταξιδιού σας. Μπορείτε να πάτε με dolmus από το Ακσαράϊ. Αν θέλετε μπορείτε να διανυκτερεύσετε στα καταλύματα που είναι ανοικτά τους θερινούς μήνες, υπάρχει δυνατότητα να κατασκηνώσετε και τέλος για φαγητό δεν θα βρείτε ποικιλία αλλά δεν θα μείνετε και νηστικοί.

Σε απόσταση 9 χλμ. από το Ihlara βρίσκεται το Guzelyurt, ένα χωριό 3.800 κατοίκων με πέτρινα σπίτια, εκκλησίες και περιστεριώνες σκαμμένα μέσα στους βράχους. Σ αυτή την περιοχή  μεγάλωσε ο Γρηγόριος  ο  Θεολόγος κι επίσης βρισκόταν  η κωμόπολη Καρβάλη (Gelveri) με χίλιες πλούσιες ελληνικές οικογένειες και μόνο 50 μουσουλμανικές. Είναι η αρχαία Ναζιανζός.

Εδώ υπήρχαν 50 χριστιανικές εκκλησίες και στη γύρω περιοχή χρυσωρυχεία που τα εκμεταλλεύονταν Έλληνες. Ξακουστό ελληνοχώρι. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Έλληνες έφυγαν κι εγκαταστάθηκαν έξω από την Καβάλα και  ήρθαν στα μέρη τους Τούρκοι από την Κοζάνη και την Καστοριά.

Πάντως αξίζει η επίσκεψη σαν ένα προσκύνημα,  αλλά θα αποζημιωθείτε και από την αρχιτεκτονική του τοπίου. 300 μ. από την πλατεία θα δείτε ένα μικρό υπόγειο χωριό και στην κοιλάδα αρκετές εκκλησίες με κυριότερη του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, που κτίστηκε το 385 μ.Χ. και ανακαινίστηκε το 1896. Στο Guzelyurt μπορείτε να πάτε μέσω Άκσαραϊ, υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια κι αν θελήσετε να μείνετε και να φάτε υπάρχουν καταλύματα και εστιατόρια.

Θα γίνει καχιλατζάκ

Για να έχει ο αναγνώστης μια αμυδρή εικόνα της ελληνικής παρουσίας στην Καππαδοκία κρίνουμε σκόπιμο στο σημείο αυτό να μεταφέρουμε το παρακάτω απόσπασμα από μαρτυρία της Μαρίας Σωτηρίου από το χωριό Σιβριχισάρ:

«…Ένα χρόνο πιο μπροστά μαθεύτηκε στο χωριό μας πως θα γίνει καχιλατζάκ (ξεσηκωμός). Και τρεις μήνες προτού να φύγουμε μας είπε ο μουχτάρης, που ήταν γείτονάς μας, πως θα γίνει μουμπαντελέ (ανταλλαγή). Θα πάμε εμείς στην Ελλάδα και στη θέση μας θα έρθουν Τούρκοι από εκεί. Χαρήκαμε μόλις το ακούσαμε. Θα πάμε σε χριστιανικό τόπο, είπαμε… Πιο ύστερα, ήρθαν Τούρκοι πρόσφυγες από την Ελλάδα, από το Ακπουνάρ και την Κοζάνη όπως έλεγαν. Οι πιο πολλοί ήταν καλοί άνθρωποι. «Μη φύγετε, καθίστε να μείνουμε μαζί», έλεγαν… «Μην πάτε στο Γιουνανιστάν (Ελλάδα), θα υποφέρετε. Το μόνο καλό που έχει ο τόπος εκεί είναι ότι μια χήρα μπορεί να παντρευτεί τρεις φορές. Άλλα μπερεκέτια δεν έχει…». Απλοί άνθρωποι ήμασταν κι αθώοι. Λυπόμαστε και κλαίγαμε που φεύγαμε γιατί δεν ξέραμε που μας πάνε. Περάσαμε με αραμπάδες από το χωριό Μελεντίζ και κατά το βράδυ φτάσαμε στα Αζάταλα. Δεν προχωρήσαμε παρακάτω εκείνη τη βραδιά γιατί «πιάστηκε το φεγγάρι» (έκλειψη σελήνης). Το θεωρήσαμε μεγάλη γρουσουζιά και φοβηθήκαμε. Όλο κλαίγαμε και κάναμε μετάνοιες. Οι Τούρκοι πήραν ντενεκέδες στο χέρι και τους χτυπούσαν. Κάνανε μεγάλο σαματά να ξεπιαστεί το φεγγάρι… Ένα πρωινό σηκώνεται η θεία μου και λέει: «Ελάτε να δείτε ένα πράγμα μαύρο που μακραίνει σαν μαστίχα και κουβαλάει ανθρώπους». Ήταν το τρένο που για πρώτη φορά το βλέπαμε. Έτσι καθώς ερχόταν από μακριά και έκανε πατ-πατ μου φάνηκε σαν μια αγελάδα που από πίσω της έτρεχε ένα κοπάδι μοσχάρια… Απ’ τη Μερσίνα πήραμε το βαπόρι και τρελαθήκαμε απ΄το φόβο μας. Μας τρόμαξε η  θάλασσα. Μερικές δεν ήθελαν να μπουν μέσα κι έκλαιγαν. «Καλύτερα να πεθάνουμε στην ξηρά παρά στη θάλασσα»… Στον Άι Γιώρρη, στο Κερατσίνι, μας έκαναν καραντίνα. Μας κούρεψαν όλους, άντρες – γυναίκες κι ύστερα μας πήγαν στο λουτρό. Δεν θυμάμαι πόσες μέρες κάτσαμε εκεί στα τσαντίρια. Ύστερα μας πήγαν στο Βόλο. Φτωχοί άνθρωποι είμαστε στο Σιβριχισάρ, φτωχοί άνθρωποι είμαστε  κι εδώ. Όπου υπάρχει ζήση, εκεί είναι καλά. Εδώ είναι καλύτερα απ’ εκεί. Εδώ είδαμε κόσμο. Εκεί, πάνω στο βουνό, δεν ξέραμε τίποτα»!

Το υπαίθριο μουσείο

Ανάμεσα στο Cavousin και την Άβανο βρίσκεται το υπαίθριο μουσείο της Zelve, σημείο συνάντησης τριών κοιλάδων, όπου υπάρχουν εγκαταλειμμένα σπίτια και εκκλησίες. Οι βράχοι στις δυο πλευρές του δρόμου, σεληνιακά και σουρεαλιστικά τοπία, θυμίζουν έργο του Άντονυ Γκαουνταί. Μοιάζουν με δόντια, σφήνες και πριόνια, ψηλόλιγνα, φευγάτα. Αλλού σε αποχρώσεις του ροζ κι αλλού κάτασπροι καλυμμένοι μ ένα καφετί πέτρινο σκουφί. Είναι ν’ απορεί κανείς ποια αόρατη δύναμη τις κρατάει σε τέτοια ευάλωτη ισορροπία, αιώνες τώρα.

Στο εύφορο έδαφος απλώνονται χαμηλά αμπέλια (σαν της Σαντορίνης), συκιές, μηλιές, καρυδιές κι άλλα καρποφόρα δέντρα που νομίζεις πως μεγαλώνουν μόνα τους σ αυτό τον ευλογημένο τόπο.  Η περιοχή έσφυζε από ζωή μέχρι το 1952 και ήταν αναχωρητήριο μοναχών από τον 9^ο ως τον 13^ο αι. Από το 1952 οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα στο Yeni Zelve (Νέα Ζέλβε) γιατί η κοιλάδα κρίθηκε επικίνδυνη. Εδώ μπορείτε να περάσετε μερικές ευχάριστες ώρες εξερευνώντας σήραγγες, χαζεύοντας παλιά σπίτια και απολαμβάνοντας την υπέροχη θέα. Οι τσιμενιέρες έχουν ύψος μέχρι και 20 μέτρα και είναι τρικέφαλες.

Απομεινάρια της παλιάς Ζέλβε είναι ένα μικρό, λιτό τζαμί (!) σκαμμένο μέσα στο βράχο κι ένας παλιός μύλος. Με απαραίτητο εργαλείο ένα φακό προετοιμαστείτε για περιπέτεια ανάμεσα στις σήραγγες και στις σπηλιές της Ζ έ λ β ε. Η Εκκλησία των Ιχθύων (Balikli Kilise) έχει μορφές ψαριών σε κάποιες από τις πρωτόγονες ζωγραφιές της και η Εκκλησία των Αμπελιών (Uzumlu Kilise) κοσμείται με τσαμπιά από σταφύλια. Αξίζει επίσης τον κόπο να δείτε την Εκκλησία με το Ελάφι (Geyikli Kilise) και την Εκκλησία με τις Επιγραφές (Yazililik Kilise). Σχήματα και χρώματα ολοζώντανα που δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι σχεδιάστηκαν αιώνες πριν.

Το Nevsehir για εξοικονόμιση χρόνου θα μπορέσετε να το παρακάμψετε, αν και είναι πρωτεύουσα της επαρχίας. Αν όμως βρεθείτε εκεί 16-18 Αυγούστου μη χάσετε το φεστιβάλ που γίνεται στο Hasibektas (45 χλμ.) στη μνήμη του Hasi Βektas Veli, πνευματικού ηγέτη του τάγματος των δερβίσηδων Bektasi.

Θα ήταν παράλειψη να μη πάτε στo κάστρο Ushisar. Προσφέρει την καλύτερη θέα στις κοιλάδες της Καππαδοκίας. Ασύμμετροι βράχοι σπαρμένοι και σκαμμένοι παντού. Προτείνω να φτάσετε την ώρα που δύει ο ήλιος, είναι η καλύτερη στιγμή. Και βέβαια να κάνετε βόλτα στην Κοιλάδα των Περιστεριών (Guvercinlik Vadisi). Υπ όψη κάθε μισή ώρα ένα λεωφορείο κάνει κυκλικό δρομολόγιο: Goreme, Cavusin, Avanos, Nevsehir και Ushisar.

Στη σκιά του όρους Erciyes (3.916 μ.) και του Μαύρου Βουνού (Kara Dagi), 105 χλμ. από το Nevsehir βρίσκεται το Kayseri. Ο επισκέπτης αναλογίζεται αν όντως σ αυτή την άχαρη μεγαλούπολη των 425.000 κατοίκων έζησε ο Αη  Βασίλης της Καισάρειας και οι Σταυροφόροι. Σήμερα είναι προπύργιο του ακροδεξιού κόμματος MHP, αλλά και άντρο ακραίων ισλαμιστών.

Η ανάπτυξη του Χριστιανισμού στην περιοχή διακόπηκε βίαια από τις αραβικές εισβολές του 7^ου αι. Επί 100 περίπου χρόνια η Καισάρεια ήταν επαρχία της Μογγολικής αυτοκρατορίας και η πόλη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1515.  Τα υπέροχα τείχη του φρουρίου της πόλης κατασκευάστηκαν από μαύρη ηφαιστειακή πέτρα από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον 6^ο αι. μ. Χ.

Στην αγορά θα βρείτε δυο καλά παζάρια, ένα με χαλιά (Bedesten) κι ένα άλλο που εξειδικεύεται στα χρυσά (Kapali Carsi). Το Kayseri είναι η πατρίδα του παστουρμά, που οι ντόπιοι τον φτιάχνουν από μοσχαρίσιο κρέας αλατισμένο και ξεραμένο στον ήλιο. Μέσα ρίχνουν ένα μίγμα από σκόρδο, κόκκινες πιπεριές, μαϊντανό και νερό. Για να είναι έτοιμος για φάγωμα πρέπει να περάσει ένας μήνας.

70 χλμ. νότια από το Kayseri υπάρχουν οι εντυπωσιακοί καταρράκτες Kapuzdasi του ποταμού Zamanti, αγαπημένη περιοχή για ράφτινγκ και πεζοπορίες στις Επτά Λίμνες (Yedigoller).

Η Νίγδη βρίσκεται 85 χλμ. νότια από το Nevsehir και χτίστηκε από τους Σελτζούκους.  Δέκα χλμ. από εδώ βρίσκεται το αρχαίο μοναστήρι Eski Gumusler με τις πιο καλοδιατηρημένες ζωγραφιές στην Καππαδοκία. Πολλοί παρομοιάζουν τη βυζαντινή νωπογραφία της Παρθένου Μαρίας με το χαμόγελο της Τζοκόντα.

Υπόγειες πολιτείες

Το Καϊμακλί δείχνει ένα κοινό χωριό, όμως κάτω από την επιφάνειά του κρύβει μια τεράστια υπόγεια πόλη, που ανοίχτηκε πιθανόν μεταξύ του 6ου και 10ου αι. Οι κάτοικοι κυνηγημένοι από τις συχνές επιθέσεις των Αράβων βρήκαν καταφύγιο στις υπόγειες πόλεις. Την ιδέα τους έδωσαν οι Χετταίοι που πρώτοι έσκαψαν τη γη και κατασκεύασαν αποθήκες για τα προϊόντα τους. Αιώνες μετά οι σκληρά δοκιμαζόμενοι κάτοικοι συνέχιζαν να σκάβουν τη γη έξι, επτά, οκτώ, ακόμα και δεκαέξι ορόφους δημιουργώντας τις περίφημες υπόγειες τρωγλοδυτικές πολιτείες. Σήμερα είναι επισκέψιμη μόνο στους οκτώ από τους δώδεκα ορόφους που έχει συνολικά, εκτείνεται σε βάθος εξήντα μέτρα και μπορούσε να στεγάσει είκοσι χιλιάδες ανθρώπους. Η εμπειρία είναι συγκλονιστική. Αποθήκες και μεγάλα πιθάρια για τα τρόφιμα, λακκούβες σκαμμένες στο δάπεδο για τη συντήρηση φρέσκων φρούτων και λαχανικών. Ειδικός χώρος για τη λατρεία και ταφή των νεκρών, μυστικές είσοδοι- έξοδοι, ενώ όλες οι κατασκευές διαθέτουν ένα άρτιο σύστημα αεραγωγών.

Έξι  χλμ. από εδώ και 27 χλμ. από τη Νεάπολη στο δρόμο προς τη Νίγδη,  υπάρχει άλλη μια υπόγεια πόλη το Derinkuyu με τα ίδια χαρακτηριστικά και πιο καλά συντηρημένη. Ντόπιοι μας είπαν ότι τις δυο πόλεις τις συνέδεε μια σήραγγα και συνολικά υπάρχουν 29 τέτοιες πολιτείες. Εκατοντάδες άνθρωποι ζούσαν εδώ στα έγκατα της γης μέσα σ έναν πραγματικό λαβύρινθο. Στη μέση του χωριού δεσπόζει η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, που το ’89 είχε καταντήσει στάβλος, αλλά ευτυχώς το 1993 ανακαινίστηκε. Εδώ ζούσαν 765 ελληνικές ψυχές μαζί με 800 Τούρκους. Ήταν το χωριό Μαλακοπή και στις υπόγειες στοές κρύβονταν αρκετοί Έλληνε ς που ήθελαν να αποφύγουν την κατάταξή τους στον τουρκικό στρατό.

Στο Goreme (Κόραμα των αρχαίων) το θέαμα που αντικρίσαμε πρωτόγνωρο και μοναδικό. Όλη η περιοχή ένα μουσείο καθώς διαθέτει ορισμένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα αρχιτεκτονικής σε βράχους. Εκατοντάδες εκκλησάκια σκαμμένα στο μαλακό βράχο. Άλλα απλές σπηλιές και άλλα περίτεχνες κατασκευές με κολόνες που χωρίζουν το χώρο σε τρία κλίτη, με το ιερό και την πέτρινη Αγία Τράπεζα, λίκνα της Ορθοδοξίας από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Δυστυχώς, στο εσωτερικό από τα περισσότερα εκκλησάκια δεν διακρίνονται πολλά από τις αγιογραφίες που κάποτε τα κοσμούσαν.

Τη μεγαλύτερη ακμή της η Καππαδοκία τη γνώρισε τους 8^ο και 9^ο αιώνες. Εικονολάτρες και εικονοκλάστες φανατικοί αλληλομάχονται λυσσαλέα. Οι εικονολάτρες ήρθαν στο οροπέδιο κατά χιλιάδες και με την αναστήλωση των εικόνων, το 842, καταλαμβάνονται από αγιογραφικό οργασμό. Για σχεδόν χίλια χρόνια οι χριστιανοί έσκαβαν, λάξευαν και αγιογραφούσαν την πίστη και την αφοσίωσή τους στο Θεό. Ήδη από τον 4^ο μ.Χ. αιώνα το μαγευτικό τοπίο με τη δύσκολη πρόσβαση προσελκύει ασκητές και μοναχούς που βρίσκουν εδώ τον ιδανικό τόπο για να εγκατασταθούν. Η χριστιανική παρουσία στην περιοχή συνεχίστηκε αδιάλειπτα μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923.

Όπως είναι φυσικό εμείς βλέπαμε διαφορετικά το τοπίο από τους άλλους Ευρωπαίους τουρίστες.  Και κυρίως αισθανόμασταν μια παράξενη οικειότητα σαν να βρισκόμασταν σε προσφιλή και γνώριμα μέρη. Μη ξεχνάμε ότι στην Καππαδοκία μέχρι το 1924 ζούσαν περίπου 300.000 Έλληνες, οι περισσότεροι απ’ τους οποίους ήταν τουρκόφωνοι.

Τρία χλμ. δυτικά από το Γκιόρεμε συναντάμε το χωριό Ουρταχισάρ (Ortahisar), χτισμένο γύρω από ένα πελώριο βράχο από πωρόλιθο σκαμμένο με «χίλιες σπηλιές». Στην κορυφή του φρούριου που ήταν πρώην βυζαντινό οχυρό, δεσπόζει η πελώρια τουρκική σημαία. Αν πάσχετε από υψοφοβία δείτε το από το δρόμο, αν όμως μπορείτε προτείνουμε ν’ ανεβείτε ψηλά για να δείτε ν’ απλώνεται μπροστά σας η εκπληκτική θέα της κοιλάδας: Προκόπι, Άβανος, Νεάπολη και Νεβσεχίρ 11 χλμ. ανατολικά από το Γκιόρεμε.

Αν έχετε χρόνο στη διάθεσή σας συνιστούμε μια επίσκεψη στα Έλη του Σουλτάνου, όπου υπάρχει ο παράδεισος των πουλιών (Sultan Sazligi Kus Cenneti). Βρίσκεται νότια από το Μουσταφάπασα, 35 χλμ. από το χωριό Soganli, δίπλα σε δυο λίμνες, τη Yay με αλμυρό και τη Egri με γλυκό νερό. Θα δείτε πάνω από 250 είδη πτηνών, όπως ερωδιούς, πάπιες, πελαργούς και φλαμίνγκο.

Χρήσιμες πληροφορίες

Οι οργανωμένες περιηγήσεις των τουριστικών γραφείων περιλαμβάνουν σε μια ημερήσια εξόρμηση επίσκεψη στην υπόγεια πόλη, σ ένα κομμάτι της Κοιλάδας Ihlara, επισκέψεις στους πιο εντυπωσιακούς βράχους για φωτογραφήσεις και καταλήγουν στις αγορές για ψώνια.

Τι μπορείτε να ψωνίσετε; Κεραμικά, δέρματα, χαλιά (ζητήστε να σας δείξουν με μουντά χρώματα που οφείλονται στο τσάι με το οποίο τα πλένουν), τον μοναδικό παστουρμά Καισαρείας και τα φημισμένα κρασιά Turasan. Στα ψώνια είναι απαραίτητο το παζάρι. Αποφύγετε μεγάλες επιχειρήσεις που θα σας συστήσουν οι ξεναγοί, προτιμήστε μικρότερες και παζαρέψτε μόνος.

Πρακτορεία που έχουν πακέτα τοπικών εκδρομών:

Zemi Tours (90384 2712576).

Nese (+90384 2712525).

Dijion travel, Nigde (90388 2322112).

Middle Earth Travel (90384 2712528)

Αν επισκεφθείτε την Καππαδοκία χειμώνα  τα βουνά της περιοχής προσφέρουν στους ριψοκίνδυνους ορειβάτες αξέχαστες συγκινήσεις.

Αναμφισβήτητα η πιο κορυφαία συγκίνηση είναι η πτήση με αερόστατο θερμού αέρα πάνω από τις μαγικές κοιλάδες. Μπορεί να ρίξει έξω τον προϋπολογισμό σας (από 150 -230 ευρώ το άτομο), αλλά άλλο να σας το λέμε κι άλλο να το ζήσετε.

Επειδή τα γραφεία που αναλαμβάνουν πτήσεις είναι αρκετά (κυρίως στο Cavusin και στο Goreme) και οι τιμές ποικίλουν είναι παρακινδυνευμένο να σας συστήσουμε το καλύτερο γι αυτό το αφήνουμε να το ψάξετε μόνος σας. Μάθετε ποιος πιλότος είναι πιο έμπειρος, ζητήστε να δείτε την επίσημη άδεια λειτουργίας  και το ημερολόγιο των πτήσεων…

Ενδεικτικές διευθύνσεις:

Kappadokya Balloons (τηλ. +90384 2712442)

Goreme Ballons (τηλ. +90384 3415662)

Ez Air (τηλ. +90384 3417096),

Οι μεγάλες διεθνείς εταιρίες ενοικιάσεως αυτοκινήτων έχουν όλες γραφεία στις μεγαλύτερες πόλεις της περιοχής. Επίσης υπάρχουν γραφεία που νοικιάζουν ποδήλατα, μοτοποδήλατα και μοτοσικλέτες. Αν χρησιμοποιήσετε ταξί να κάνετε παζάρι στην τιμή, γιατί κι εδώ ο «ταρίφας» καιροφυλακτεί να σας μαδήσει.

Δεν θα αντιμετωπίσετε κανένα πρόβλημα να βρείτε ανταλλακτήρια και ΑΤΜ. Τα ευρώ είναι αποδεκτά από όλες τις επιχειρήσεις, αλλά πιο κερδισμένοι θα είστε αν χρησιμοποιείτε στις συναλλαγές σας τουρκικές λίρες.

Ιnternet Cafe υπάρχουν στην Άβανο και στο Ουγκρούπ για να στείλετε και να λάβετε τα e-mail σας.

Σημαντικό είναι ότι στην Καππαδοκία ο τουρισμός δεν αλλοίωσε τον ευλογημένο τόπο. Το μοναδικό τοπίο από βράχους που είναι σμιλεμένοι από τον αέρα και το νερό, αλλά και η ανθρώπινη παρουσία καθόλου δεν μείωσαν τη μαγεία. Η όποια παρέμβαση έγινε με μέτρο και σεβασμό, στα όρια του απολύτως αναγκαίου και το αποτέλεσμα είναι ένα θαύμα για το νου και τις αισθήσεις.

Που θα μείνετε

Cappadocia Hotels

Capadokia on line Hotels

Που θα φάτε

BISTRO CAFE: Cumhuriyet Meydani No: 4-5 URGUP, +90 (384) 341 30 02 Ali Ertugrul Buz

SOMINE: Cumhuriyet Meydani Merkez Pasajı Ustu    URGUP   +90  (384) 341 84 42-43      Aydın Ayhan Guney

PROKOPI RESTAURANT CLUB: Cumhuriyet Meydani No:26 URGUP   +90(384) 341 64 98     Alex Kulakyan

HUNKAR SOFRASI: Tekelli Mah. No: 1  UCHISAR    +90 (384) 219 22 20

Στο Διαδίκτυο 

Cappadokia Tours

Cappadokia online

Ήθη και έθιμα των Ελλήνων της Καππαδοκίας

Με τον Πατριάρχη στη Σινασό

Στα σωθικά του βράχου

A Cozy Cave inn

Υπάρχουν περισσότερες από 200 εκκλησίες με εντυπωσιακές τοιχογραφίες σκορπισμένες ανάμεσα στις κοιλάδες. Εκτός από τις λαξευμένες στους βράχους εκκλησίες υπάρχουν πολλά απομεινάρια βυζαντινών εκκλησιών. Είναι δύσκολο να τις ανακαλύψει ο επισκέπτης γιατί πολλές βρίσκονται μέσα σε χωριά και χωράφια. Κάποιες έγιναν τζαμιά και άλλες μισογκρεμισμένες χρησιμοποιούνται σαν στάβλοι.

Επιγραμματικά, τι μπορείτε να δείτε διαβάζοντας, ψάχνοντας και ρωτώντας;

– Το γνωστό από τις πράξεις των Aποστόλων I κ ό ν ι ο.

– Τη Σ ί λ λ η, με τα εγκαταλελειμμένα ελληνικά σπίτια και την εκκλησία της Aγίας Eλένης

– Την A ρ χ ε λ α ΐ δ α, το Φαράγγι του Περιστρέμματος με τις 104 λαξευμένες στους βράχους Άγιες Tράπεζες.

– Την K α ρ β ά λ η με τ’ αρχοντικά και την εκκλησία του Aγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

– Τη M α λ α κ ο π ή με το θαυμάσιο Nαό των Aγίων Θεοδώρων.

– Το Προκόπι και το σπίτι όπου έζησε για 19 χρόνια ως αιχμάλωτος σε σταύλο ο Άγιος Iωάννης ο Pώσος.

– Τη φτωχική M α μ α σ ό με τον τάφο και το λείψανο του Aγίου Mάμα.

– Την κοιλάδα Κ ό ρ α μ α με τις 800 λαξευμένες στους βράχους εκκλησιές και τα περίφημα μοναστηριακά συγκροτήματα από την εποχή του Mεγάλου Bασιλείου.

– Τέλος, μη παραλείψετε την όμορφη Σινασό, την πολυάνθρωπη Kαισάρεια, το χωριό του Aγίου Γεωργίου του Mεγαλομάρτυρα, την Ποταμιά, τη Mουταλάσκη, που ήταν η γενέτειρα του Aγίου Σάββα. Στη Bυζαντινή αυτοκρατορία η Kαππαδοκία, έδωσε ισχυρές προσωπικότητες…

Ως σήμερα, η Kαππαδοκία ερέθιζε τη φαντασία μας. Μ αυτό το ταξίδι αφήσαμε να ερεθίσει  και την όρασή μας.

– Ημερομηνία Πρώτης Δημοσίευσης: 13/10/2008

Του συνεργάτη μας ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΥΣΤΙΛΙΑΔΗ-ΕΝ ΛΕΥΚΩ