Κολλιτσίδα, βότανο για πέτρες χολής και νεφρών…
Κολλιτσίδα, βότανο για πέτρες χολής και νεφρών, ουρικό οξύ, κατακράτηση υγρών, αντιμικροβιακό…
Περιέχει πρωτεΐνες, πτητικά έλαια, φυτικές στερόλες, τανίνες και λιπαρά έλαια.
Η κολλιτσίδα είναι φυτό ποώδες της οικογένειας των ρουβιιδών (δικοτυλήδονα). Η κολλιτσίδα είναι κοινή ονομασία του φυτού “άρκτιον η λάππα” ή “λάππα η κοινή”, που φυτρώνει στην Ελλάδα σε καλλιεργημένους και χέρσους αγρούς, σε φράχτες, δρόμους κλπ.
Είναι πολύκλαδο φυτό, που φτάνει σε ύψος 1,50 μ. Έχει φύλλα λογχοειδή και άνθη πολύ μικρά και κοκκινωπά, που σχηματίζουν σφαιρικά κεφάλια. Η ανθοταξία τους προσκολλάται εύκολα, όπως και ο βλαστός τους με τις πυκνές μικροσκοπικές και γυρισμένες προς τη βάση τρίχες που φέρουν, οι οποίοι κολλούν στα ενδύματα των ανθρώπων, γι` αυτό και το φυτό λέγεται κολλιτσίδα (όπως και μεταφορικά, κάθε ενοχλητικός άνθρωπος). Ο καρπός είναι κάψα και φέρει σπέρματα, εφοδιασμένα με μικρές αγκιστροειδείς τρίχες, με τις οποίες προσκολλάται στο τρίχωμα των ζώων, τα ρούχα, μια ιδιότητα στην οποία οφείλει το φυτό και την κοινή του ονομασία.
Η κολλιτσίδα είναι ακόμα γνωστή ως: arctium lappa, Burdock root, arctium minus, λάππα, πλατανομαντηλίδα, αρκουδοβότανο. Η βοτανική του ονομασία Arctium Lappa προέρχεται από την ελληνική λέξη άρκτος που σημαίνει αρκούδα. Το διεθνές όνομά του Burdock προέρχεται από τη γαλλική λέξη bourre που σημαίνει μαλλιαρός και την παλαιοαγγλική λέξη dock που αναφέρεται στα μεγάλα φύλλα του φυτού. Τα κοτσάνια, κομμένα πριν το λουλούδι ανοίξει και αφαιρούμενα από τη φλούδα, σχηματίζουν ένα νόστιμο λαχανικό, παρόμοιο στη γεύση με τα σπαράγγια όταν βράζονται, και μια ευχάριστη σαλάτα, όταν τρώγονται ωμά με ξύδι.
Έχει μια μακρά ιστορία μέσα στο διάβα των αιώνων και κατέχει τη φήμη ενός από τα θρεπτικότερα και ισχυρότερα τονωτικά βότανα του ήπατος, μαζί με το γαϊδουράγκαθο, το οποίο βοηθά στην αποτοξίνωση και στον καθαρισμό του αίματος. Είναι ένα από τα ισχυρότερα διουρητικά βότανα το οποίο βοηθά στην αποβολή των άχρηστων συσσωρευμένων υλικών του οργανισμού και ένα από τα ισχυρότερα εφιδρωτικά βότανα.
Είναι το βότανο που αυξάνει την έκκριση χολής ώστε να αφομοιωθούν καλύτερα τα λιπαρά τρόφιμα. Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες σε μια σειρά από παθήσεις και ήταν μια από τις πιο σημαντικές παραδοσιακές θεραπείες.
Η κολλιτσίδα ήταν η αφορμή για τον Ελβετό μηχανικό Georges de Mestral να επινοήσει το συνδετήρα hook-and-loop ή κοινώς φερμουάρ. Στην προσπάθειά του να αφαιρέσει τις κολλιτσίδες από το τρίχωμα του σκύλου του και το πλεκτό του πουλόβερ, τις έβαλε στο μικροσκόπιο και παρατήρησε εκατοντάδες αγκίστρια από δύο ξεχωριστά προϊόντα που αποτελούνται από γάντζους και θηλιές να έχουν ενωθεί τόσο καλά ώστε να είναι δύσκολο να διαχωριστούν. Αυτή η παρατήρηση του Mestral ήταν η αρχή της κατασκευής των φερμουάρ.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κολλιτσίδα περιέχει φαινολικά οξέα κερκετίνη και luteolin – όλα τους ισχυρότατα αντιοξειδωτικά – νιτρικό κάλιο, αιθέριο έλαιο, γλίσχρασμα – το γλισχρασμα προστατεύει τους βλεννογόνους του οργανισμού από τους ερεθισμούς και τις φλεγμονές – ινουλίνη-μια φυσική διαιτητική ίνα η οποία έχει χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει την πέψη και η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ένα γλυκαντικό κατάλληλο για τους διαβητικούς- παλμιτικό οξύ, καφεϊκό οξύ, σιτοστερόλη, βιταμίνες Β, κάλιο, θείο, σιδήρο, ασβέστιο, επίσης περιέχει arctigenin – το οποίο είναι μία λιγνάνη – και το οποίο έχει δείξει ισχυρές αντιικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντι-φλεγμονώδεις δράσεις, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των φλεγμονών των ιστών, ανακουφίζει από το stress.
Υδατάνθρακες, ινουλίνη
Οι υδατάνθρακες είναι το κύριο συστατικό της ρίζας της κολλιτσίδας. Η ινουλίνη αποτελεί το 40%-50% των υδατανθράκων της ρίζας, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό υδατανθράκων αποτελείται από βλεννώδη συστατικά, διάφορους μονοσακχαρίτες και άμυλο. Οι υδατάνθρακες είναι υπεύθυνοι για τις μαλακτικές επιδράσεις της κολλιτσίδας και προσθέτουν περισσότερες ίνες στη διατροφή.
Ακόμα περιέχει πρωτεΐνες, πτητικά έλαια, φυτικές στερόλες, τανίνες και λιπαρά έλαια. Oι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι για το ποια από όλα τα δραστικά συστατικά στη ρίζα της κολλιτσίδας είναι υπεύθυνα για τις θεραπευτικές ιδιότητές της αλλά το βότανο έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές, αντιιικές, διουρητικές, εφιδρωτικές, αποτοξινωτικές, αντιδιαβητικές, αντισυπτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες. Η κολλιτσίδα έχει επίσης ελαφρά βακτηριοστατική δράση λόγω της μικρής ποσότητας πολυολεφινών στα πτητικά έλαια. Βακτηριοστατική είναι μια ουσία που είναι ικανή να εμποδίζει την ανάπτυξη ή την αναπαραγωγή των μικροβίων, σε αντίθεση με τις βακτηριοκτόνες ουσίες που είναι ικανές να σκοτώνουν τα μικρόβια.
